Các kỹ năng sơ cứu những tai nạn thường gặp ở trẻ ba mẹ nên biết

Ba mẹ luôn lo sợ rằng những nguy cơ tiềm ẩn sẽ làm tổn thương đến bé như: uống nhầm hóa chất, thuốc, bỏng, điện giật, dập ngón tay, ngón chân, vật sắc nhọn đâm.... Mẹ hãy cùng Review365 cùng tìm hiểu các sơ cứu cơ bản cho những tai nạn thường gặp ở nhà cho bé ba mẹ nhé!

1. Những nơi có thể gây nguy hiểm cho bé

Trong cuộc sống của chúng ta, nhiều rất nguy hiểm cho trẻ em. Vì vậy ba mẹ phải luôn đi kèm và hãy để ý con ba mẹ nhé!

1.1. Bên sông, bên hồ

Hàng năm từ mùa hè đến mùa thu, thời tiết trở nên nóng bức, và những dòng sông và hồ nước mát mẻ dường như có sức hấp dẫn không thể cưỡng lại với trẻ em.

Và thật đau lòng là năm nào cũng đã có nhiều vụ đuối nước xảy ra. Do đó, bố mẹ nên đi cùng con khi tắm ngoài trời, hoặc trong hồ bơi, luôn luôn phải chú ý đến các chuyển động của con, để tránh những điều đáng tiếc xảy ra.

1.2. Trong bếp

Khi con còn nhỏ, hầu như không nhận thức được nơi nào có nguy hiểm, nơi nào không có. Các dụng cụ nhà bếp trong bếp khiến nhiều trẻ cảm thấy rất tò mò.

Theo xu hướng tò mò, trẻ em có thể bí mật vào bếp để chơi những thứ nguy hiểm như dao làm bếp, bếp ga, v.v ... Nếu không chú ý, trẻ sẽ tự làm mình bị thương. Thế nên hãy luôn để mắt đến bé.

Xem thêm: Con mình chẳng lẽ lại "vứt"? Đã đến lúc cha mẹ hạ quyền lực toàn năng khống chế!

1.3. Ổ cắm, dây điện

Đối với trẻ em, điện có vẻ vô hình, nhưng lại luôn là điều trẻ yêu thích vì trẻ không nhận thức được sự nguy hiểm của điện. Do đó các ổ cắm và dây điện trong nhà cần phải được đặt ngoài tầm với của trẻ. Ngoài ra, bố mẹ cũng nên giáo dục trẻ em từ nhỏ để tránh xa những vật nguy hiểm này.

2. Cách sơ cứu tạm thời cho trẻ khi gặp tai nạn

2.1 Sơ cứu khi trẻ uống nhầm hóa chất, thuốc

Hàng năm, ở các bệnh viện Nhi, khoa Nhi ở các viện lớn tiếp nhận số lượng không ít trẻ em nhập viện do ngộ độc hóa chất nặng gây suy đa phủ tạng, bỏng niêm mạc tiêu hóa, gây tử vong cao. Chủ yếu do các bé uống nhầm phải thuốc diệt côn trùng, thuốc cọ sàn, bột thông tắc nhà vệ sinh, chất tẩy rửa, mỹ phẩm, thuốc không dành cho bé. Vì vậy, việc phát hiện, sơ cứu đúng và kịp thời là vô cùng quan trọng với bé.

Biểu hiện khi bé uống nhầm thuốc, hóa chất độc hại là lên cơn họ sặc sụa, cơ thể tím tái, hơi thở có mùi hóa chất, nôn mửa, đau bụng, tụt huyết áp, trụy tim mạch, co giật hôn mê thậm trí bị bỏng quanh vùng miệng khi đã nuốt phải chất độc ăn mòn.

Cách xử trí:

Các chất bay hơi axit, xăng dầu, và chất tẩy rửa:

Lưu ý: Mẹ tuyệt đối không được bắt bé nôn ra ngay. Vì khi bé nôn, hóa chất được đưa ra ngoài cũng là lúc hơi hóa chất có cơ hội tràn vào khí quản lần nữa làm tăng mức độ ngộ độc, gây bỏng thực quản, dễ bị mắc các bệnh viêm phổi.

• B1: Mẹ cho bé uống vài ngụm nước lọc, uống từ từ khỏi sặc.
• B2: Mẹ đưa ngay bé đến bệnh viện để được cấp cứu kịp thời

Các thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu: Cần nhanh chóng gây nôn cho trẻ càng sớm càng tốt.

• B1: Trong vòng 1 giờ đầu uống nước và gây nôn bằng cách móc họng cho bé. Khi nôn, để đầu bé thấp tránh sặc vào phổi. Hoặc đặt bé nằm nghiêng tránh chất nôn, dịch tiết hay nước chảy vào khí quản gây nên tình trạng tắc thở.
• B2: Đưa bé đến bệnh viện nơi gần nhất để được cấp cứu kịp thời

Các thuốc khác:

• B1: Mẹ cần giữ trẻ ở tư thế ngồi hoặc đứng để các chất trong dạ dày không trào lên thực quản. Mẹ không được đặt trẻ ở tư thế nằm.
• B2: Nếu bé còn đang tỉnh, bất kể là đã uống nhầm loại gì cũng cần nhanh chóng làm cho bé nôn ra hết các loại thuốc đó bằng cách móc họng cho bé. Mẹ lưu ý, khi móc họng cho bé thì cần khéo léo, tránh làm xây xát họng của trẻ.
• B3: Mẹ cho bé uống nhiều nước ấm rồi lại tiếp tục móc họng gây nôn nhằm rửa sạch dạ dày, giải độc ra khỏi cơ thể, giảm bớt tác hại của thuốc.

Trong trường hợp bé hôn mê, co giật thì mẹ không nên gây nôn.

• B4: Đưa bé đến bệnh viện nơi gần nhất để được cấp cứu kịp thời và mẹ hãy mang theo vỏ/ vỉ thuốc mà bé đã uống nhầm để bác sĩ kiểm tra, theo dõi.

2.2. Sơ cấp cứu khi bé bị bỏng

Thông thường, với các bé nhỏ ở nhà bị bỏng là do vô tình va vào chậu nước nóng hay chảo mỡ nóng già mẹ đang rán trên bếp, thậm chí sờ vào ổ điện bị giật… Với các trường hợp này, nếu mẹ để ý, mẹ sẽ thấy vùng da bị bỏng của bé có các dấu hiệu theo cấp độ như sau:

Vùng da bỏng sẽ có màu đỏ, đau rát như bị cháy nắng

• Xuất hiện các nốt phồng chứa mọng nước. Nếu bỏng nặng thì bé sẽ dễ bị choáng, nhiễm trùng máu, uốn ván, suy nhược toàn thân.
• Vết bỏng ngấm sâu vào bên trong, qua lớp da đến lớp cơ, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.

Cách xử trí:

• B1: Khi trẻ bị bỏng nhẹ, mẹ phải nhanh chóng ngâm chỗ bỏng của bé vào nước, dội nước lã sạch để hạ nhiệt độ ngay tức thì chỗ bỏng của con để làm dịu cơn đau.
• B2: Bôi thuốc trị bỏng
• B3: Trong trường hợp trẻ bị bỏng ở mắt, miệng hay bộ phận sinh dục, phải ngay lập tức đưa con đến cơ sở y tế gần nhất dù trẻ chỉ bị bỏng nhẹ. Nếu vết bỏng rộng hơn 1 bàn tay, bị phồng rộp hay kéo theo sốt, mẹ cũng nên xử trí tương tự.

Lưu ý: mẹ không được chọc vỡ các nốt phồng rộp hoặc tự gỡ những thứ bị dính trên vết bỏng ra khỏi người con mà nên đưa con đến cơ sở y tế gần nhất để xử lý

2.3. Sơ cấp cứu khi bé bị điện giật

Tai nạn điện giật thường xảy ra một cách đột ngột, vô tình bé chạm phải đường dây điện hở, hay ổ điện ở những vị trí thấp mà bé với được. Hậu quả khi bị điện giật là khiến bé có thể bị bỏng hay nếu nặng hơn là ngừng hô hấp, tuần hoàn có những điều đáng tiếc xảy ra. Vì vậy, sơ cứu ban đầu của cha mẹ khi phát hiện ra con bị điện giật rất quan trọng

Cách xử trí

• B1: Giữ vững tâm lý, nhờ sự giúp đỡ của những người xung quanh.
• B2: Ngắt nguồn điện nơi mà bé bị điện giật. Nếu trong trường hợp không ngắt được điện thì mẹ cần đứng trên vật khô cách điện, sau đó dùng cán chổi, cành cây khô, ghế đẩu đẩy tay chân của trẻ bị điện giật ra khỏi nguồn điện.
• B3: Nếu mẹ thấy bé còn tỉnh, hãy an ủi, vỗ về bé để bé yên tâm, không bị hoảng sợ. Nếu bé bất tỉnh, mẹ cần kiểm tra nhịp thở, mạch đập và tiến hành cấp cứu thổi ngạt, ép tim ngoài lồng ngực cho bé để bé dần dần hồi phục theo bước sau:
  • Vỗ mạnh 3 – 4 cái vùng ngực: đặt trẻ lên nền cứng như ván cứng, mặt đất, nới lỏng quần áo và các đồ trên người bé làm cản trở hô hấp.
  • Hà hơi thổi ngạt: quỳ hoặc đứng bên trái ngang đầu trẻ. Bàn tay trái đặt sau gáy, nâng nhẹ cổ và mở miệng bé ra. Bàn tay phải đặt ở trán làm ngửa đầu, ngón cái và ngón trỏ bịt mũi bé.
  • Ngẩng đầu hít một hơi thật sâu, cúi đầu áp miệng của mình sát miệng bé sao cho không có kẽ hở đồng thời mắt nhìn ngực bé. Dùng sức hà hơi trong phổi mình vào miệng bé tới khi ngực của bé nhấp nhô lên. Sau đó, ngẩng đầu lên hít sâu một hơi để hà hơi tiếp theo. Thổi khoảng 5 lần liên tiếp.
  • Những lần sau, cứ hà hơi 1 lần lại ép tim 5 lần. Không nên thổi quá mạnh làm vỡ phổi của bé.

Đặc biệt, trong lúc bé bất tỉnh như vậy, mẹ không nên để nhiều người đứng ngồi ở đó vì như vậy sẽ không thông thoáng, khiến bé thiếu oxy để thở.

• B4: Đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất

2.4. Sơ cấp cứu khi bé bị dập ngón tay, ngón chân

Trong số các chấn thương mà các bé hay gặp phải thì việc dập ngón tay/ ngón chân là chấn thương khá phổ biến do vô tình bé bị các vật nặng đè/ rơi vào chân hoặc tay như: dụng cụ gia đình, bàn ghế, đồ gỗ… Khi bị chấn thương mẹ sẽ thấy bé khóc thét lên và các chỗ tay chân bị dập sẽ bầm tím, đau nhói

Cách xử trí

Để xử lý tình huống này mẹ cần:

• B1: Nâng cao vùng bị tổn thương và phù nề. Trong vòng 48 giờ mẹ thấy con bị dập ngón tay, ngón chân, mẹ hãy cho con ngồi lên lòng mẹ hay ngồi trên ghế thật thoải mái. Dùng chăn hoặc gôi kê cao bàn tay hoặc bàn chân bị thương của bé.
• B2: Chườm đá. Mẹ gói vài cục đá vào trong chiếc khăn mặt hoặc túi ni lông chườm lên vùng bị tổn thương để tan vết tím bầm, giảm sưng tấy, phù nề trong vòng 15 – 20 phút.
• B3: Giảm đau. Khi bé bị một vật nặng đè lên cơ thể thì chắc chắn sẽ có cảm giác đau đớn. Mẹ hãy xoa dịu bé bằng cách kể chuyện cười, xem phim hoạt hình, nghe ca nhạc để bé quên đi. Với những bé lớn hơn, mẹ cần bình tĩnh động viên bé hít thở sâu để cải thiện được tình hình.
• B4: Kiểm tra dấu hiệu gãy xương. Mẹ để ý và quan sát bé trong vài giờ đồng hồ xem tay chân bị chấn thương có bị sưng, biến dạng, cong lệch, đau đớn thì có thể bé bị gãy xương. Mẹ hãy đưa bé đến bệnh viện để chụp chiếu X – Quang và kiểm tra sức khỏe của bé.

2.5. Sơ cấp cứu khi bé bị các vật sắc nhọn đâm

Khi bé còn nhỏ và đang tò mò muốn khám phá thế giới xung quanh. Nếu ba mẹ để các đồ sắc nhọn như: dao, kéo, đinh, thìa, cốc thủy tinh vỡ, đĩa…lung tung, ở những vị trí thấp thì bé sẽ với được rồi nghịch bị các dụng cụ đó đâm vào người bị sưng tấy, đỏ, mưng mủ, chảy máu…

Cách xử trí

• B1: Mẹ không nên cố lấy ra khi vật cắm sâu vào da thịt bé. Vì khi mẹ cố dứt hay cố lấy không đúng cách sẽ làm vết thương sẽ đau hơn, các vật sắc nhọn đó cắm sâu vào da thịt của con hơn.
• B2: Rửa vết thương bằng oxy già hoặc nước muối sạch. Mẹ hãy rửa thật sạch và sát trùng vết thương của bé để tránh nhiễm trùng hay sưng tấy.
• B3: Băng bó vết thương để cầm máu. Sau khi rửa sạch vết thương xong thì mẹ cần băng bó vết thương của bé vào để cầm máu cho bé, tránh tình trạng để máu chảy ra quá nhiều.
• B4: Đưa bé đến trạm y tế nơi gần nhất để các y tá và bác sĩ lấy vật sắc nhọn ra khỏi cơ thể của bé

Lưu ý: với các vật sắc nhọn bị gỉ hay bị bẩn dễ gây uốn ván, nhiễm trùng nặng, mẹ nên đưa con đi tiêm phòng.

2.6 Sơ cứu khi bé nghẹn, hóc

Cách 1 sơ cứu cho bé

• Cha mẹ nên đặt bé nằm sấp trên đùi mình, đầu chúi về phía trước, thấp hơn phần thân, dùng tay chụm lại và vỗ nhẹ vào lưng bé.
• Với những bé lớn trên 3 tuổi, mẹ có thể yêu cầu bé đứng chúi đầu xuống đất, phần đầu thấp hơn ngực, rồi lấy tay vỗ vào giữa hai xương bả vai của con khoảng 5-7 cái với động tác dứt khoát.

Cách sơ cứu thứ hai:

• Đặt bé nằm ngửa, đầu hơi ngửa ra đằng sau, lưng dựa vào người cha mẹ, dùng hai ngón tay ấn vào khoảng giữa rốn và phần cuối xương sườn khi ấn phải chú ý ấn vào bên trong và hơi đưa lên trên, động tác phải dứt khoát, nhanh và mạnh.
• Với những bé lớn có thể nắm lại thành quả đấm (ngón cái nằm trong) rồi cũng ấn mạnh vào khoảng giữa rốn và phần cuối xương sườn của bé, hướng lên trên.

Lưu ý:

• Nếu trẻ vẫn tỉnh táo, hồng hào, không khó thở, vẫn khóc được, nói được thì giữ nguyên thế ngồi, nhanh chóng mang đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra, nếu đúng dị vật đường thở sẽ lấy ra.
• Nếu trẻ có biểu hiện tím tái, khó thở nặng, ngưng thở, không khóc được, không nói được thì sau khi gọi xe cấp cứu, cần phải tiến hành thủ thuật can thiệp kịp thời trong thời gian đợi xe tới.
• Khi trẻ bị hóc dị vật, cha mẹ tuyệt đối không dùng tay móc họng trẻ. Điều này trong nhiều trường hợp sẽ khiến dị vật đi vào sâu hơn, trầy xước họng gây sưng tấy, trẻ càng khó thở hơn.

2.7 Sơ cứu trẻ bị chảy máu cam

Chảy máu mũi là hiện tượng rất hay gặp ở trẻ nhỏ, thường là các dạng chảy máu nhẹ. Mọi người thường gọi hiện tượng này là chảy máu cam.

Khi trẻ bị chảy máu mũi, điều quan trọng là bố mẹ phải bình tĩnh vì lúc đó trẻ sợ hãi, khóc lóc càng khiến máu chảy ra nhiều hơn. Thường thì máu mũi sẽ tự ngừng chảy trong khoảng 10 phút và lượng máu bị mất cũng không đáng kể. Cha mẹ có thể hạn chế máu mũi chảy bằng cách để trẻ ngồi dậy, đầu hơi cúi về phía trước, không nên ngả người về phía sau giúp trẻ khỏi nuốt máu mũi vào cổ.

Nếu trẻ đã lớn nên bảo trẻ thở bằng miệng, sau đó dùng tay kẹp chặt 2 bên cánh mũi, ngay đoạn dưới xương sụn mũi trong vòng 5-10 phút. Máu mũi vẫn chảy tiếp có nghĩa là bạn bóp cánh mũi của trẻ chưa đúng chỗ, cần phải bóp lại một lần nữa.

Nếu máu tiếp tục chảy quá 15 phút hoặc khi cha mẹ thấy con đã nuốt quá nhiều máu chảy xuống họng, phải lập tức đưa con đến cơ sở y tế gần nhất.

2.7. Sơ cứu trẻ chảy nhiều máu

Nếu trẻ bị vết cắt sâu khiến chảy nhiều máu, hãy rửa sạch, sau đó lau khô tay bạn và đeo găng.

Nâng cao vết thương để máu chảy về các cơ quan nội tạng, thay vì chảy đi mất. Kiểm tra xem có vật gì gắn vào vết thương. Nếu có thì cũng để nguyên bởi sẽ tháo ra sẽ chỉ làm tồi tệ thêm.

Thay vào đó, dùng vải buộc quanh vết thương, lót đệm sao cho miếng vải cao hơn vật thể để không ấn nó vào trong. Gọi cấp cứu ngay lập tức.

Nếu không có gì gắn ở vết thương, dùng miếng vải sạch ấn lên vết thương để kìm máu và quấn chặt xung quanh, tuy nhiên không quá chặt để máu vẫn chảy được đến ngón chân và tay. Tùy thuộc vào độ nghiêm trọng, hãy gọi cấp cứu.

2.8. Sơ cứu trẻ bị bất tỉnh

Nếu trẻ bất tỉnh, gọi cấp cứu ngay lập tức. Trong khi chờ, hãy làm theo các bước sau.

• Nâng cằm bé lên bằng một tay trong khi dùng tay khi ấn trán bé xuống để ngửa đầu ra. Khi đường không khí được mở, hãy lắng nghe hơi thở.
• Nếu không có dấu hiệu thở, hãy dùng biện pháp hô hấp nhân tạo. Ngửa đầu ra, nâng cằm lên và bịt mũi. Hít một hơi sâu, gắn mồm lên mồm trẻ và thổi hơi vào miệng trẻ trong 1 giây. Lặp lại không quá 5 lần, kiểm tra xem ngực trẻ có phồng lên. Nếu không, kiểm tra miệng xem có vật cản và đảm bảo đầu vẫn ngửa ra.
• Đặt ngót tay lên xương ức của trẻ. Ấn mạnh và nhanh với tốc độ 100 lần/phút. Sau 30 cái, lại hà hơi thổi ngạt cho bé để đưa oxy vào phổi. Sau 2 lần hà hơi thổi ngạt, lại ấn ngực. Lặp lại chu kỳ cho đến khi hơi thở trở lại.

Kết luận cách sơ cứu khi trẻ gặp tai nạn

Trẻ con luôn nghịch ngợm. Nếu trẻ vô tình rơi xuống cầu thang, hoặc khi xảy ra nhiều tai nạn, các bà mẹ phải gọi số điện thoại cấp cứu kịp thời để mô tả các triệu chứng của trẻ cho bác sĩ và yêu cầu hướng dẫn cách sơ cứu.

Trong thời gian các nhân viên y tế chưa đến, bạn cũng có thể yêu cầu sự giúp đỡ từ các nhân viên y tế xung quanh bạn, nếu bạn biết chắc họ làm nghề gì. Nhưng tuyệt đối đừng bắt chước các phương pháp sơ cứu không chuẩn trong phim truyền hình và hãy ghi nhớ không lắc hay di chuyển trẻ vì nếu làm không đúng cách nó sẽ đặt trẻ vào mối nguy hiểm 2 lần.