FOMO là gì? Hội chứng sợ bị bỏ lỡ trong đầu tư chứng khoán

Các nhà đầu tư đang dần quen thuộc với thuật ngữ FOMO trong đầu tư chứng khoán. Thế nhưng không phải ai cũng tường tận về FOMO và những vấn đề xung quanh nó. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng Review365 tìm hiểu xem hội chứng Fomo là gì? Hội chứng Fomo trong đầu tư chứng khoán là gì? và cách đánh bại hội chứng FOMO giúp bạn làm chủ chiến lược đầu tư.

FOMO là gì?

FOMO là viết tắng của cụm từ Tiếng Anh Fear Of Missing Out, và có ý nghĩa là: Nỗi sợ hãi bị bỏ lỡ. Đây là một hiệu ứng tâm lý của những người sợ bỏ lỡ cơ hội khi đứng ngoài trào lưu của đám đông. Gần đây, cụm từ FOMO được sử dụng nhiều khi nói về các nhà đầu tư chứng khoán. 

Trong thị trường chứng khoán, khi bạn theo dõi một phiếu nào đó, giá cổ phiếu liên tục tăng giá, các nhà đầu tư khác bàn luận rất nhiều về cổ phiếu này khiến bạn này sinh tâm lý muốn đưa cổ phiếu này về danh mục của mình dù giá cổ phiếu đó tăng rất cao. Nguyên nhân là do bạn sợ mình trở thành “người tối cổ”, “lạc hậu” khi thị trường chứng khoán uptrend từng ngày.

Ví dụ: Thời gian vừa qua mã cổ phiếu TCB là cổ phiếu được đông đảo nhà đầu tư quan tâm bàn luận vì giá tăng liên tục. Nhiều nhà đầu tư xuất hiện tâm lý lo sợ nếu không đầu tư cổ phiếu TCB thì sẽ bỏ lỡ cơ hội kiếm lợi nhuận lớn. Có nhà đầu tư sẵn sàng mua ở giá đỉnh và ngay sau đó giá cổ phiếu TCB giảm giá sâu khiến nhà đầu tư hoảng loạn bán tháo gây thua lỗ lớn.

Hội chứng FOMO trong đầu tư chứng khoán

Được viết tắt theo cụm từ Fear Of Missing Out, FOMO là một hiệu ứng tâm lý mà những người mang nó thường sợ bỏ lỡ mất cơ hội. Vậy FOMO trong đầu tư chứng khoán có thể được hiểu như thế nào?

Bởi tính cạnh tranh khốc liệt, thị trường chứng khoán luôn khiến cho nhà đầu tư cảm thấy thua kém những người xung quanh. Càng so sánh bản thân với người khác, họ càng lo sợ rằng họ đang đứng ngoài cuộc chơi và trở thành người “tối cổ”.

Từ đó, họ lao vào đầu tư một cách điên cuồng theo số đông, tuy nhiên kết quả nhận được chỉ là sự thua lỗ và thất bại. Đây là điều hoàn toàn dễ hiểu vì khi cảm xúc chi phối toàn bộ hành động, họ chẳng còn đủ tỉnh táo để ứng biến trước những thay đổi đột ngột của thị trường.

Chẳng hạn, một mã cổ phiếu mang tên XYZ đang nhận được sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư. Nhiều người bắt đầu lo lắng nếu không đầu tư thì có thể bỏ lỡ cơ hội sinh lời khổng lồ. Một vài người trong số họ lập tức mua cổ phiếu này dù giá đã trên vùng đỉnh. Thế nhưng, giá cổ phiếu XYZ ngay sau đó giảm sâu, không có người mua, còn các nhà đầu tư thì hoảng loạn bán tháo và gây thua lỗ lớn.

Nguyên nhân khiến các nhà đầu tư dễ bị chi phối bởi FOMO

1. Tâm lý sợ bỏ qua cơ hội

• Đây chính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hội chứng FOMO trong đầu tư chứng khoán. Sự ám ảnh về thành công sẽ khiến cho các nhà đầu tư mất kiểm soát, những quyết định và hành động của họ cũng vì vậy mà chệch đi so với đường hướng ban đầu.
• Mặc dù mã cổ phiếu đang nắm giữ tăng giá mạnh, nhưng nhà đầu tư lại tiếp tục mua vào thật nhiều vì không muốn lỡ mất đợt tăng giá sau đó. Ngay cả khi lãi đạt mức kỳ vọng lúc đầu, họ vẫn không hề có ý định bán ra. Hậu quả là họ không kịp ứng phó khi cổ phiếu xuống đột ngột và đánh mất tất cả chỉ trong tích tắc.

2. Thiếu hiểu biết về thị trường chứng khoán và bị cuốn theo số đông

• Phần lớn những người mới tham gia vào thị trường chứng khoán đều không có nhiều kiến thức và kinh nghiệm. Tất cả những gì họ làm chỉ là cố gắng học hỏi từ người đi trước, lên sàn giao dịch thật nhiều để quen dần với môi trường này.
• Nhưng hãy nhớ rằng, biết người biết ta thì trăm trận trăm thắng. Cạm bẫy FOMO luôn luôn hiện hữu, vì thế chỉ có sự am hiểu tường tận về thị trường mới bảo vệ nhà đầu tư khỏi nguy cơ tiềm ẩn từ FOMO.

3. Đặt kỳ vọng quá cao vào thị trường

• Kỳ vọng vào thị trường một cách thái quá là yếu tố góp phần không nhỏ trong việc hình thành nên FOMO. Đối với mã cổ phiếu đang tăng, nhà đầu tư thường nghĩ rằng nó sẽ còn tăng trong thời gian dài, mua thì chắc chắn không thể lỗ mà không mua thì lại cực kỳ uổng phí.
• Dĩ nhiên, thị trường chứng khoán chưa bao giờ dễ dàng thao túng như vậy. Bởi thế, ý nghĩ chủ quan như trên chẳng thể mang đến một kết quả như ý, mà chỉ biến nhà đầu tư thành con mồi cho thị trường xâu xé mà thôi.

4. Quá tự tin hoặc tự ti

• Quá tự tin tạo nên tính chủ quan và vì thế nhà đầu tư có thể bỏ qua những biến động quan trọng trên sàn giao dịch. Nhiều người muốn chứng tỏ bản thân, khẳng định rằng mình chẳng kém cạnh ai nhưng cuối cùng phải ngậm ngùi chịu cái kết đắng.
• Mặt khác, nhà đầu tư cũng không nên quá tự ti. Người tự ti về bản thân chính là đối tượng dễ bị FOMO kiểm soát nhất, khi mà họ không có đủ bản lĩnh cũng như ý chí kiên cường để tiếp nối kế hoạch đã lập ra trước đó.

5. Mong muốn chiến thắng

• Nhà đầu tư có thể đạt được những thành quả nhất định, song điều đó chẳng có ý nghĩa gì nếu họ luôn khao khát thắng “đậm”. Để rồi, khi gặp thất bại, họ có thể bị sụp đổ và điên cuồng tìm cách bù đắp lại số tiền đã mất.

6. Nghe theo sự hô hào của các Zoom chứng khoán

Vào giai đoạn thị trường chứng khoán sôi động, các Zoom chứng khoán mọc còn nhiều và nhanh hơn nấm sau mưa. Có nhiều Zoom chứng khoán chất lượng, nhưng cũng có những zoom mọc ra chỉ để "lùa gà". Vậy nhà đầu tư, cần trang bị đầy đủ kiến thức dành cho nhà đầu tư mới. Đồng thời liên tục cập nhật các thông tin chính thống về thị trường để đưa ra quyết định sáng suốt.

Cách đánh bại FOMO trong đầu tư chứng khoán

1. Tích lũy kiến thức về thị trường chứng khoán

• Nhà đầu tư cần phải tìm hiểu các kiến thức về thị trường, việc nắm vững kiến thức sẽ giúp nhà đầu tư làm chủ các quyết định mua hoặc bán.

2. Hiểu rõ về doanh nghiệp

• Đây là chiến lược của các nhà đầu tư thành công trên thế giới như Warren Buffett, Filip Fisher hay Peter Lynch,…
• Với các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh tăng trưởng ổn định, ban lãnh đạo có tầm nhìn và định hướng phát triển bền vững, cơ cấu tài chính hợp lý, tất yếu giá cổ phiếu của doanh nghiệp đó sẽ tăng trưởng đều qua các năm. Nếu nhà đầu tư mua cổ phiếu với giá cao, xét mặt dài hạn nhà đầu tư vẫn có lãi.

3. Xây dựng chiến lược đầu tư rõ ràng

Phần lớn nhà đầu tư bị ảnh hướng bởi hiệu ứng FOMO đưa ra quyết định mua và bán hoàn toàn phụ thuộc vào diễn biến của thị trường. Họ ra quyết định mua nếu thấy giá cổ phiếu tăng 1 ít. Mua mạnh hơn khi giá cổ phiếu tăng mạnh. Lo lắng khi giá cổ phiếu giảm. Và hoảng loạn bán tháo khi giá cổ phiếu giảm sâu.

Nhà đầu tư hãy xây dựng cho mình một chiến lược đầu tư và tuân thủ các nguyên tắc đề ra, chẳng hạn như:

• Đầu tư giá trị: Chọn cổ phiếu có doanh thu, lợi nhuận, cổ tức đều đặn, tăng trưởng tốt. Mua cổ phiếu khi giá giảm, kiên nhẫn nắm giữ và đợi tăng giá.
• Đầu tư tăng trưởng: Chọn cổ phiếu có tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận đều hàng năm, hàng quý và dự báo sẽ tiếp tục tăng trong các năm tới. Mua cổ phiếu khi giá đang tăng và bán theo đà tăng trưởng, thường là mua ở bất cứ giá nào và bán ở giá cao hơn.

4. Xác định đúng thời gian cắt lỗ

• Hãy mạnh dạn đặt lệnh cắt lỗ khi giá cổ phiếu đi theo xu hướng tiêu cực. Việc cắt lỗ sớm có thể giúp nhà đầu tư bảo toàn một phần vốn, sau đó tìm kiếm được các cơ hội mới tích cực hơn.
• Trên thực tế, thị trường chứng khoán vẫn tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ rủi ro cho nhà đầu tư, vì vậy kể cả khi lựa chọn chiến lược đầu tư giá trị hay đầu tư tăng trưởng, nhà đầu tư vẫn phải có quy tắc cắt lỗ khi cần thiết để bảo toàn vốn.

5. Học cách kiềm chế cảm xúc

• Warren Buffett từng nói: “Cảm xúc là kẻ thù của lý trí”. Vì thế, trước khi đưa ra một quyết định nào đó, hãy dành thêm thời gian để xem xét liệu quyết định đó có bị chi phối bởi yếu tố cảm xúc hay không.

Với nhà đầu tư, hiệu ứng FOMO luôn đem lại những tác động tiêu cực. Vì vậy, bạn nên trang bị những kiến thức cơ bản để phòng tránh nhé.