Kỹ năng từ chối là gì? Có ảnh hưởng gì đến tốc độ thành công của bạn?

Từ chối là một nghệ thuật làm sao để vẫn tôn trọng đối phương, vẫn hoàn thành công việc, giữ mối quan hệ. Cái nào nên từ chối cái nào nên trải nghiệm, có những cái mình có thể làm nhưng vẫn nên từ chối… Cùng Review365 tìm hiểu kỹ hơn về kỹ năng thiết yếu này nhé.

Kỹ năng từ chối là gì?

Kỹ năng từ chối trong giao tiếp là kỹ năng nói không trong những trường hợp cá nhân không thể giúp đỡ hay tiếp nhận công việc. Sử dụng ngôn ngữ, cử chỉ nhằm thể hiện việc không chấp nhận những điều được yêu cầu nhưng không làm mất lòng người khác và đúng chuẩn mực.

Bạn có thể bắt gặp rất nhiều người, rất nhiều trường hợp luôn răm rắp nghe và làm theo người khác dù bản thân không muốn. Dù biết cần phải từ chối sự cầu cứu vẫn không nỡ nói “không”. Vì sợ mất lòng nhau, sợ phá hỏng hình tượng bản thân hay thậm chí sợ bị phê bình nhất là đối với cấp trên.

Trong cuộc sống, vốn dĩ không phải lúc nào chúng ta cùng đồng ý hoàn toàn với lời đề nghị. Nhất là khi việc của bản thân chưa xong nhưng phải đi giải quyết cho người khác vì nể nang. Hay cụ thể hơn là những lời rủ rê vô cùng hấp dẫn như đi chơi, đi nhậu từ đồng nghiệp…

Vì thế mà kỹ năng từ chối là điều quan trọng bạn cần phải học để từ chối làm sao vẫn thể hiện được sự rạch ròi, không mất lòng đối phương. Cần lựa chọn thời điểm từ chối, đánh giá sự việc, thái độ từ chối… Đều là một nghệ thuật cần rèn luyện.

Những lợi ích khi có kỹ năng từ chối

Khi bạn biết được những lợi ích vô cùng to lớn từ việc biết từ chối đúng lúc, đúng thời điểm. Bạn sẽ nhận ra, tầm quan trọng của kỹ năng từ chối giúp ích cho bạn rất nhiều trong cuộc sống cũng như công việc:

Có nhiều thời gian tập trung vào các công việc chuyên môn, sở thích cá nhân, thư giãn, nghỉ ngơi, cân bằng cuộc sống cũng như dành nhiều công sức hơn cho giá trị bản thân.

Giảm bớt tình trạng căng thẳng, đa phần việc chấp nhận mọi công việc ập lên đầu đều ít nhiều khiến bạn cảm thấy áp lực. Thậm chí là hậm hực vì phải làm quá nhiều nhưng vẫn không thể từ chối.

Có nhiều thời gian cho rèn luyện kỹ năng cho bản thân, phát triển và theo đuổi những dự án riêng. Có thời gian cho gia đình và những người thân yêu hơn.

Khẳng định được giá trị bản thân hơn. Nếu bạn biết cách từ chối, giá trị của bạn sẽ được nâng cao hơn, được tôn trọng hơn thay vì bị nghĩ rằng là đứa dễ sai vặt, dễ bắt nạt, thích lo chuyện bao đồng…

Từ chối sự nhờ vả từ người khác cũng là giúp đỡ người khác rèn luyện thêm kỹ năng cho bản thân. Nhất là với những người lười nhác, ỷ quyền ép thế cũng là cách giúp cho người khác nhận ra trong cuộc sống này, phải làm việc mới có thể tồn tại.

Học được kỹ năng từ chối, cũng là học được cách đánh giá sự vật, sự việc một cách rõ ràng hơn, công tâm phân minh hơn. Biết nhìn nhận vấn đề khách quan hơn việc cứ bù đầu vào làm việc.

Loại bỏ được những vướng bận không cần thiết bằng cách nói “không” giúp con đường tiến đến mục tiêu thành công của bạn nhanh hơn và vững chắc hơn.

Phải làm gì khi muốn từ chối?

Trong công việc

Trong công việc thường xuyên phát sinh những công việc được giao phó từ cấp trên nằm ngoài kế hoạch, hoặc sự nhờ vả từ đồng nghiệp. Và đôi khi bạn phải từ chối có thể do công việc đó không đáng để nhờ cậy, hay bạn đang quá bận… Việc học cách từ chối yêu cầu của người khác không phải là ích kỷ nếu nó ảnh hưởng đến quyền lợi cá nhân.

Thông thường trong công việc văn phòng rất thường xuyên xảy ra những vấn đề nhờ vả, yêu cầu của cấp trên đồng nghiệp. Để từ chối những sự việc không cần thiết bạn nên áp dụng một số kỹ năng sau:

• Công việc của bạn: Hãy cho đối phương biết rằng bạn đang rất bận rộn và công việc đang cần giải quyết gấp và bạn cũng có những khó khăn đang không thể xoay sở. Vì vậy bạn không thể nhận thêm những nhiệm vụ khác.
• Tìm giải pháp giúp đối phương: Nếu công việc ngoài tầm kiểm soát của bạn, hãy giới thiệu họ tới một người có chuyên môn phù hợp bằng tất cả sự niềm nở và chân thành từ cá nhân.
• Thể hiện sự tiếc nuối: Bạn hãy thể hiện sự thành tâm của bản thân rằng rất muốn giúp nhưng không thể vì những lý do riêng. Và yêu cầu người đó hãy quay lại nếu bạn có thời gian hơn.
• Hẹn một thời điểm khác: Có thể ở thời điểm đó bạn bận không thể chấp nhận yêu cầu. Nhưng hãy cho đối phương một thời gian cụ thể để giúp đỡ đảm bảo bạn rảnh và có thể giúp đỡ.
• Thẳng thắn từ chối: Có rất nhiều trường hợp bị nhờ vả rất quá đáng như đồng nghiệp thì ngồi chơi nhưng vẫn nhờ bạn làm giúp. Hãy nói không và quay vào làm việc. Điều này thể hiện bạn có giá trị và công việc riêng cần được tôn trọng.

Trong chuyện tình cảm

Từ chối lời mời hay tình cảm từ người khác cũng là kỹ năng bạn cần phải học hỏi. Có rất nhiều người vì sợ làm mất lòng đối phương mà ậm ừ chấp nhận, hoặc úp mở không rõ ràng gây nên hiểu lầm lớn về sau, tổn thương đối phương hơn.

Trước khi từ chối, hãy học cách đặt mình vào vị trí của đối phương để thông cảm với tâm trạng của họ. Đừng tỏ ra coi thường, xúc phạm, hay chà đạp lên tình cảm của đối phương, điều này rất quan trọng trong cuộc sống bạn cần học. Vì đôi khi nó có thể liên quan tới công việc, tương lai, các mối quan hệ xã hội của bạn.

• Khéo léo: Hãy trả lời bằng những lời giải thích chân thật nhất, một câu cảm ơn về tình cảm mà người ấy đã dành cho bạn. Cách từ chối một cách thiện chí nói giảm tránh nếu câu trả lời “không” liên quan đến ngoại hình của đối phương.
• Dứt khoát: Tránh việc mập mờ, từ chối cũng là cách tránh làm đối phương tổn thương, tránh nuôi hy vọng. Liên quyết thể hiện giới hạn tình cảm mà bạn mong muốn giữa hai người.

Kỹ năng từ chối cho vay tiền

Từ chối cho vay tiền cũng cần nghệ thuật để tránh mất bạn, mất tiền

Để từ chối cho vay tiền hoặc khi “viêm màng túi” mà có người hỏi vay thì các bạn cần ghi nhớ vài kỹ năng sau nhé:

• Nếu người thân thiết ở mức độ bình thường thì bạn có thể trả lời rằng: Sao bạn không hỏi sớm. Mình vừa dùng tiền để…. rồi… Đây là cách khá an toàn, bởi bạn muốn giúp nhưng không giúp được.
• Khi đã đoán được chú ý vay tiền của ai đó, nếu bạn không muốn hoặc không thể cho vay thì hãy chủ động “kêu ca” tình trạng tài chính của mình. Khi nghe lời này, chắc chắn sẽ không ai vay tiền cả, nhưng đừng kêu ca quá nhiều, nó sẽ phản tác dụng đấy.

kỹ năng từ chối lời mời bia rượu trên bàn nhậu

Việc từ chối uống rượu cần phải kéo léo để vừ đạt được hiệu quả mà lại không làm mất lòng người mời.

Các bạn có thể áp dụng một số câu nói dưới đây.

• "Để không khí vui vẻ, tôi uống; nhưng để không ảnh hưởng tới sức khỏe, tôi uống một ít thôi nhé"!
• "Mình còn phải lái xe qua chỗ này, chỗ kia có việc."
• "Ép dầu ép mỡ ai nỡ ép bia/rượu".
• “Tôi đã uống tới ngưỡng rồi nên không thể tiếp tục uống tiếp”.
• “Rượu bất khả ép. Ép bất khả từ. Từ thì phải tử. Em còn muốn bên vợ con trọn đời. Sao anh nỡ để em tử đúng không? Thôi nào anh em mình ai uống được đến đâu thì uống nhé, không ép”.
• “Rượu bất khả ép. Ép bất khả từ. Từ từ bữa khác ta uống tiếp, hôm nay em/anh uống đủ rồi”.

Dũng cảm từ chối

Bản lĩnh đàn ông là chăm sóc bảo vệ gia đình của họ chứ không nằm trong ly rượu. Người đàn ông bản lĩnh là dám từ chối rượu bia chứ không phải là say xỉn. Không ai dâng bia rượu lên tận miệng bạn ép uống mà do tự bản thân bạn mà thôi.

Hãy tự kiểm soát bản thân, dừng đúng lúc trước bia rượu để giữ sức khỏe và tránh những hệ lụy do hành vi uống quá chén gây ra.

Trong cuộc sống

Ngoài tình cảm và môi trường công sở, có rất nhiều sự giúp đỡ ở ngoài phía xã hội kia mà bạn nên nói “không”, đây là kỹ năng thiết yếu mà cần rèn luyện để hoàn thiện bản thân, tránh ảnh hưởng đến cá nhân cũng như vạ lây. Nhất là trong bàn tiệc, từ chối uống thêm bia rượu cũng cần có kỹ năng.

Có rất nhiều trường hợp bị dàn cảnh, bị lừa đảo nhờ dựa vào lòng tốt của bạn làm tổn thương tới danh dự, nhân phẩm, thậm chí là sự an toàn của bạn. Vì thế một kỹ năng bạn phải học trong các kỹ năng từ chối là đánh giá sự việc, kết hợp với khả năng của bản thân.

Ví dụ bạn đang đi trên đường và có cuộc phỏng vấn quan trọng, tình cờ gặp tai nạn ngoài đường thì lúc này chính là lúc bạn cần dùng kỹ năng để đánh giá sự việc nghiêm trọng hay không. Nếu tình huống nhẹ hãy bỏ qua và thay vào đó là gọi cảnh sát tới làm việc.

Những kỹ năng từ chối cần rèn luyện

Đánh giá khả năng bản thân

Để quyết định có từ chối hay nhận lời giúp đỡ. Kỹ năng từ chối đầu tiên bạn phải học là phải hiểu chuyên môn của mình là gì? Có thực sự giúp được không?

Khả năng của mình có thể làm được không? Tiếp theo là công việc của bản thân đã hoàn thành chưa? Giúp đỡ có tốn quá nhiều thời gian hay ảnh hưởng đến lịch trình bản thân không?

Thái độ từ chối

Thái độ nói “không” cũng là một trong những kỹ năng từ chối quan trọng giúp bạn giữ được mối quan hệ với đối phương cũng như tôn trọng chính bản thân mình. Cần khôn khéo và mềm mỏng trong thái độ từ chối bằng cách đặt bản thân vào đối phương, liệu mình từ chối thế này có quá đáng không? Nghe có ổn không?

Đừng tỏ thái độ khó chịu mà hãy mỉm cười tự nhiên và xin lỗi. Rất nhiều người cảm thấy nóng nảy và bực mình với sự nhờ vả quá đáng, tuy nhiên nếu không biết giao tiếp đúng mực, nó vừa làm ảnh hưởng đến hình ảnh cá nhân cũng như các mối quan hệ. Hãy kiểm soát sự nóng giận trong thái độ của mình khi từ chối.

Giải thích cho sự từ chối

Có rất nhiều cách từ chối sự cầu cứu từ đối phương nhất là trong công việc bạn có thể áp dụng như:

• Tôi cần xem lại lịch trình một chút: đây là thời gian giúp bạn sắp xếp lại kế hoạch của mình, xem lại kỹ năng có thể đáp ứng không? Và đây cũng là thời gian mà đối phương cũng phải tự xoay sở hoặc nhờ vả từ người khác.
• Tôi đang khá bận rộn và có vài rắc rối trong công việc của mình: hãy thể hiện sự bận rộn và những khó khăn bản thân đang gặp phải lớn hơn yêu cầu được giúp đỡ từ đối phương. Lúc này bạn sẽ dễ được thông cảm hơn.
• Xin lỗi nhưng tôi sẽ giúp bạn sau, tôi đang bận một chút: nếu khả năng bạn có thể giúp và nó cần thiết với đối phương thì hãy hẹn lại khi bạn rảnh, đừng ôm đồm hết mọi việc vào mình và tự tạo áp lực cho bản thân.

Đừng cảm thấy có lỗi

Hầu hết các lý do không dám nói “không” đều vì nể nang và sợ mất lòng. Chính vì thế, một khi đã muốn rèn luyện kỹ năng từ chối thì nó bao gồm việc bạn không nên thấy có lỗi. Bạn nên nhớ rằng bạn có quyền từ chối chỉ là bằng cách nào đó mềm mỏng hơn, dễ thông cảm hơn.

Nếu đối phương khó khăn với bạn, nói xấu hay chỉ trích bạn thì cũng đừng xuyên tạc bản thân. Bạn có công việc và những mối quan tâm riêng dẫu biết giúp đỡ được người khác là điều tốt. Nhưng một khi đã đánh giá được sự cầu cứu đó bạn không có khả năng giúp thì hãy cho qua và đừng nghĩ nhiều tới nó.

Đọc thêm tư liệu

Cách hay nhất và dễ làm nhất để rèn luyện kỹ năng từ chối đó chính là đọc thêm sách báo. Có rất nhiều tư liệu nói về kỹ năng từ chối, những chia sẻ thông qua kinh nghiệm bản thân, những câu chuyện trích dẫn về lợi ích và cách từ chối từ những doanh nhân, người nổi tiếng chẳng hạn.

Hãy trau dồi thêm càng nhiều kỹ năng đều có lợi cho bạn. Khi có nhiều thông tin và kỹ năng đủ tổng hợp cho xử lý các tình huống thì cách bạn từ chối cũng thể hiện trình độ khác đẳng cấp hơn, dễ thấu hiểu và cảm thông hơn.

Kỹ năng từ chối là nghệ thuật giao tiếp hết sức cần thiết trong cuộc sống và công việc mà bạn cần học tập. Biết nói lời từ chối khéo léo sẽ giúp bạn tránh được phiền toái, tránh lãng phí thời gian, tập trung cho giá trị bản thân và cuộc sống, nâng cao giá trị bản thân, được tôn trọng hơn và mau chóng đi đến thành công hơn.