Chất gây nghiện là gì? Các chất gây nghiện tồn tại bao lâu trong cơ thể?

1. Chất gây nghiện là gì?

Chất gây nghiện nói chung là bất kỳ chất nào khi hấp thụ vào cơ thể của một sinh vật sống có thể làm thay đổi chức năng bình thường của cơ thể theo hướng tạo ra sự phụ thuộc của cơ thể đối với chất đó hoặc cảm giác thèm thuồng, ghiền, nghiện ở các mức độ khác nhau.

Chất gây nghiện nói chung thường chỉ chất gây nghiện tiêu khiển, những chất hóa học có ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thần kinh trung ương, chẳng hạn như opioid hoặc chất gây ảo giác. Chúng có thể được sử dụng để tạo cảm nhận về tác động có lợi lên nhận thức, ý thức, nhân cách, và hành vi. Một số loại thuốc có thể gây nghiện hay quen thuốc.

Chất gây nghiện tiêu khiển được sử dụng như một loại chất kích thích tinh thần nhằm đem lại sự vui thích, để thử một trải nghiệm hoặc để củng cố trải nghiệm được xem là tích cực trước đó. Luật pháp nhiều quốc gia ngăn cấm việc sử dụng nhiều chất gây nghiện tiêu khiển khác nhau, trong khi đó, các loại thuốc y tế có khả năng sử dụng để giải trí đang được điều chỉnh chặt chẽ về phạm vi sử dụng.

2. Nhận biết một số loại chất gây nghiện

Cần sa

• Cần sa còn được gọi là marijuana hoặc cannabis, cỏ, là một loại thuốc thần kinh từ cây Cannabis được sử dụng cho mục đích y tế hoặc giải trí. Chất kích thích thần kinh chính của cần sa là tetrahydrocannabinol, một trong 483 hợp chất đã biết trong cây này, bao gồm ít nhất 65 loại cannabinoid khác.
• Cần sa tồn tại dưới 3 dạng: lá và hoa khô; tinh dầu cần sa; nhựa cần sa.

Cocain

• Cocain là loại ma túy chiết xuất từ lá coca, có tinh thể hình kim, không màu và không mùi, vị hơi đắng mát và gây cảm giác hơi tê cho đầu lưỡi.

Heroin

• Heroin là một chất gây nghiện được chiết xuất từ quả cây thuốc phiện. Heroin còn được biết đến với những tên như hàng trắng, bạch phiến... Về mặt y học, nó được sử dụng ở một số quốc gia như thuốc giảm đau hoặc trong liệu pháp thay thế opioid.
• Heroin thường tồn tại dạng bột, có màu sắc khác nhau, phụ thuộc vào độ tinh khiết. Heroin có màu trắng thường có độ tinh khiết cao hơn so với màu nâu, hoặc màu trắng ngà. Nó thường được dân nghiện sử dụng bằng các hình thức tiêm chích, hút, hoặc hít.

Ma tuý đá

• Ma túy đá hay còn gọi là hàng đá, chấm đá là tên gọi chỉ chung cho các loại ma túy tổng hợp, có chứa chất methamphetamine và amphethamine thậm chí là niketamid được phối trộn phức tạp từ nguyên liệu tự nhiên và hóa chất khác nhau trong đó thành phần chính, phổ biến là methamphetamine.
• Ma túy đá tồn tại ở dạng tinh thể, óng ánh giống như hạt bột ngọt hay muối hạt, được xếp vào loại ma túy nguy hiểm bậc nhất và cũng bị lạm dụng nhất trên thế giới.

Thuốc lắc

• Thuốc lắc còn được gọi là Ecstasy. Đây là chất ma túy tổng hợp MDMA (methylene dioxy methamphetamine) có tác dụng gây kích thích tâm thần. Nó làm tăng nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh như Serotonin, Dopamin, Noradrenalin...khiến cho tế bào thần kinh bị kích thích không ngừng, gây quen, nghiện và suy kiệt thứ phát.
• Thuốc lắc thường được nén thành viên và có nhiều hình dạng và màu sắc khác nhau như những viên kẹo cho trẻ nhỏ.

Và một số loại chất gây nghiện khác như: LSD, cỏ mỹ, ketamin...

3. Chất gây nghiện tồn tại bao lâu trong cơ thể người?

Ngay khi dùng chất gây nghiện, dù bằng cách hít hay nuốt trực tiếp, cơ thể sẽ chia nhỏ chúng để hấp thụ. Trong quá trình này, các chất chuyển hoá trong khi các thành phần phụ sẽ lưu lại trong máu, nước tiểu và thậm chí cả trong tóc rất lâu sau khi hết tác dụng.

Dựa vào các chất chuyển hoá này, các nhà nghiên cứu sẽ biết được thói quen sử dụng chất gây nghiện của người dùng là liên tục trong thời gian dài hay chỉ đơn giản uống thuốc để dứt bệnh cảm giao mùa.

Bài kiểm tra xét nghiệm nước tiểu

Ma túy là tên gọi chung chỉ những chất kích thích khi dùng một lần có thể gây nghiện có nguồn gốc tự nhiên hay nhân tạo. Ma túy có thể phân ra thành 3 loại với nồng độ độc hại tăng dần: Ma tuý tự nhiên, bán tự nhiên và ma tuý tổng hợp.

Sau khi hút hoặc tiêm chích, mỗi loại chất kích thích sẽ có thời gian đào thải qua nước tiểu nhanh hay chậm.

Nếu thử nước tiểu dương tính với chất kích thích chỉ có giá trị với người đó mới sử dụng chất kích thích cách đây không lâu, khoảng 30 phút sau khi sử dụng, thử nước tiểu sẽ dương tính và sẽ âm tính nếu sau đó vài ngày không sử dụng nữa.

Đối với bài kiểm tra nước tiểu, khả năng phát hiện chất gây nghiện cao, thường từ 3 đến 6 ngày đối với LSD, MDMA (ma tuý tổng hợp, thuốc lắc), morphine và lên tới 30 ngày đối với marijuana (cần sa).

Do đó, nếu bạn không sử dụng heroin nhưng sử dụng các chất kích thích khác (kể cả một số thuốc tân dược cũng có những loại thuốc gây nghiện như morphine, codein...) thì thử nước tiểu sẽ dương tính với chất kích thích. Vì vậy, dù thời gian xét nghiệm hạn chế, nhưng sẽ thật khó để nói một người nghiện vượt qua được bài kiểm tra xét nghiệm nước tiểu.

Thời gian tồn tại của chất gây nghiện trong nước tiểu

• Rượu cồn: 3-5 ngày
• Amphetamine: 1-3 ngày
• Cần sa: 7-30 ngày
• Cocain: 3-4 ngày
• Heroin: 3-4 ngày
• Ma túy ảo giác: 1-3 ngày
• Thuốc lắc: 3-4 ngày
• Ma túy đá: 3-6 ngày
• Morphine: 2-3 ngày

Bài kiểm tra xét nghiệm máu

Thực tế ma tuý hay bất kỳ chất gây nghiện, chất kích thích nào khi đi vào cơ thể cũng tạo thành một trong các thành phần trong máu. Vì vậy xét nghiệm chất gây nghiện qua máu là thuộc dạng nhóm xét nghiệm để phát hiện các bệnh về máu và thành phần trong máu. Với mỗi chất gây nghiện khác nhau, thời gian tồn tại khác nhau sẽ cho kết quả xét nghiệm máu với tỷ lệ chính xác khác nhau.

Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu cho thấy các loại chất gây nghiện như LSD (chất giảm đau, gây ảo giác), morphine (chất giảm đau, gây tê), heroin, amphetamines (chất kích thích) và các chất có cồn đều chỉ tồn tại trong máu trong khoảng 12 tiếng hoặc ít hơn.

Thời gian tồn tại của chất gây nghiện trong máu

• Rượu cồn: 10-12 giờ
• Amphetamine: 12 giờ
• Cần sa: 2 tuần
• Cocain: 1-2 ngày
• Heroin: 12 ngày
• Ma túy ảo giác: 2-3 giờ
• Thuốc lắc: 1-2 ngày
• Ma túy đá: 24-36 giờ
• Morphine: 6-8 giờ

Bài kiểm tra xét nghiệm tóc

Trong khi những bài kiểm tra dựa trên mẫu tóc cho kết quả khá chính xác, các bài kiểm tra máu hay nước tiểu thậm chí không thể phát hiện được phần lớn các loại chất gây nghiện nếu thời gian dừng sử dụng trong khoảng 1 tuần. Ví dụ, heroin (chất gây nghiện, có thể làm thuốc giảm đau) thường không thể phát hiện được trong nước tiểu sau từ 3 đến 5 ngày ngừng sử dụng.

Bài kiểm tra xét nghiệm phát hiện chất gây nghiện dựa trên tóc là chính xác nhất. Dấu vết của mọi loại đồ uống có cồn tồn tại trong nang tóc và có thể phát tiện tận sau 90 ngày khi đã ngừng sử dụng.

Thời gian tồn tại của chất gây nghiện trong tóc

• Rượu cồn: tối đa 90 ngày
• Amphetamine: tồn tại tối đa 90 ngày
• Cần sa: tối đa 90 ngày
• Cocain: tối đa 90 ngày
• Heroin: tối đa 90 ngày
• Ma túy ảo giác LSD: tối đa 3 ngày
• Thuốc lắc (MDMA): tối đa 90 ngày
• Ma túy đá (Methadone): tối đa 90 ngày
• Morphine: tối đa 90 ngày

4. Hậu quả khôn lường khi chất gây nghiện tồn tại lâu trong cơ thể người

Cần sa

• Ban đầu, liều lượng dùng thấp thì gây ảo giác trong 2 hoặc 3 giờ với những biểu hiện như: Vui vẻ, thoải mái, đói, nhịp tim tăng, mắt vằn đỏ, kém tập trung, hoặc nói nhiều hoặc trầm tư...
• Sau dần, liều dùng cao mạnh thì cảm giác bồn chồn, khó kiểm soát cảm xúc, ảo giác, lo âu, sợ hãi, rối loạn hành vi...
• Ngoài ra, cần sa tồn tại lâu trong cơ thể người còn làm tổn hại đến trí nhớ (gây nên bệnh mất trí nhớ); ảnh hưởng đến các hoạt động bằng tay chân như điều khiển xe, máy móc... Những triệu chứng này thường giảm dần và mất đi khi người dùng ngưng sử dụng cần sa.

Cocain

• Khi sử dụng Cocain lâu ngày người dùng sẽ có một số biểu hiện như: tăng nhanh nhịp tim, giãn đồng tử, tăng hoặc giảm huyết áp đột ngột, dễ kích động, sử dụng lâu ngày dẫn tới suy nhược cơ thể, sử dụng quá liều dẫn tới hôn mê, rối loạn nhận thức...
• Cocain được đánh giá là một trong những loại ma túy nguy hiểm nhất hiện nay, chỉ vài giây sau khi hít, cocain sẽ tác động mạnh đến cơ thể. Nó ngăn chặn não hấp thụ các hóc môn thư giãn là serotonin và dopamine. Khi không thể tuần hoàn đi theo máu nữa, nó sẽ tích tụ lại một nơi trong não, gây ức chế làm giãn đồng tử tạo ra cảm giác hưng phấn mạnh mẽ.
• Cảm giác thỏa mãn khi sử dụng cocain thường kéo dài từ 5 đến 30 phút và quan trọng là nó có tác dụng gây nghiện, khiến con người muốn sử dụng thêm nhiều lần nữa.

Heroin

• Heroin có tác dụng ức chế làm giảm hoạt động của não bộ và hệ thống thần kinh trung ương. Heroin được sử dụng phổ biến nhất như một loại thuốc giải trí gây tác dụng hưng phấn.
• Heroin có thể tồn tại trong cơ thể bao lâu? - tối đa 90 ngày xét nghiệm tóc vẫn có thể phát hiện heroin
• Sử dụng lâu ngày: cơ thể đòi hỏi tăng liều dùng, tổn thương tĩnh mạch, chán ăn, ốm yếu, rối loạn kinh nguyệt và khó có con ở phụ nữ, ảnh hưởng khả năng cương dương ở nam giới, dễ dẫn tới các bệnh về tim phổi, có thể sốc thuốc khi sử dụng liều cao quá lâu, dùng quá liều có thể gây tử vong.

Ma tuý đá

• Ma túy đá kích thích mạnh mẽ lên hệ thần kinh trung ương khi hít trực tiếp vào phổi. Khi mới dùng những lần đầu, người sử dụng sẽ thấy hưng phấn, có cảm giác sung sức. Khi sử dụng lâu ngày, cơ thể đòi hỏi tăng liều dùng.
• Biểu hiện cụ thể: Gây rối loạn, kích thích ham muốn tình dục, nếu không được thỏa mãn, dễ phát sinh hành vi tấn công tình dục. Không những thế còn bị ảnh hưởng tâm thần phân liệt: bồn chồn, lo lắng, sợ sệt, cảm giác mệt mỏi kéo dài, ảo giác luôn nghi ngờ có những người theo dõi hay hại mình.
• Ma túy đá có thể tồn tại trong cơ thể bao lâu? - tối đa 90 ngày xét nghiệm tóc vẫn có thể phát hiện Ma túy đá.

Thuốc lắc

• Các triệu chứng thường gặp nhất: giãn đồng tử, mất cảm giác đau, mắc chứng hoang tưởng, luôn có ham muốn thể xác, thay đổi thói quen ngủ, có thể thức hoặc ngủ nhiều ngày.
• Sử dụng càng lâu ngày tác hại càng nặng: rối loạn thần kinh, thoái hóa dây thần kinh, trầm cảm, lo lắng, mất trí nhớ; dễ bị suy thận; tổn thương não lâu dài, khó hồi phục; suy sụp hệ tim mạch, gây co giật, nặng có thể gây tử vong...

Sử dụng chất gây nghiện tưởng chừng chỉ là một thú vui tao nhã, nhưng thực tế thú vui ấy đang từng ngày bào mòn cơ thể người sử dụng. Thời gian tồn tại trong cơ thể người càng lâu thì càng nguy hiểm, gây hệ luỵ xấu không chỉ cho bản thân họ mà còn hệ luỵ cho cả gia đình và xã hội.