Ô nhiễm môi trường là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục như nào?

Nhưng cùng với đó vấn đề ô nhiễm môi trường hiện nay tồi tệ đến mức đang ở mức báo động, là nỗi lo của mọi quốc gia trên thế giới.

Vậy thế nào là ô nhiễm môi trường? Vì sao ô nhiễm môi trường? Hậu quả và các giải pháp khắc phục ô nhiễm môi trường? Tất cả sẽ được chia sẻ cụ thể, rõ ràng trong bài viết dưới đây của Review365.

Ô nhiễm môi trường là gì?

Trước khi đến với khái niệm ô nhiễm môi trường thì ta phải hiểu môi trường là gì. Môi trường là tất cả mọi thứ tồn tại quanh chúng ta, bao gồm những yếu tố tự nhiên và nhân tạo xung quanh con người, ảnh hưởng tới con người và tác động lẫn nhau như nước, sinh vật, không khí, đất,…

Môi trường ô nhiễm tức là hiện tượng môi trường tự nhiên bị biến đổi về các tính chất vật lý, sinh học, hóa học. Sự thay đổi đó sẽ gây hại cho sức khỏe, các hoạt động của con người và sinh vật khác.

Môi trường bị ô nhiễm do các hoạt động của con người và những nguyên nhân tự nhiên khác gây ra. Sự ô nhiễm môi trường lại là nguyên nhân dẫn đến nhiều hệ lụy về mất cân bằng sinh thái, tài nguyên cạn kiệt, tác động xấu tới sự phát triển của kinh tế và xã hội.

Biểu hiện của ô nhiễm môi trường trên toàn cầu đang diễn ra theo nhiều khía cạnh khác nhau:

• Thời tiết mưa nắng thất thường, khó lường trước, khi thì quá lạnh, lúc lại quá nóng
• Không khí ngày càng ngột ngạt, khó chịu
• Nguồn nước sạch ngày càng khan hiếm
• Trái đất đang nóng lên, băng tan ở 2 cực
• Đất liền bị xâm thực, tình trạng sạt lở đất ngày càng nhiều
• Nước biển dâng cao
• Sâu bệnh ngày càng nhiều và khó trị
• Sức khỏe con người suy yếu, ngày càng mắc nhiều bệnh tật

Hiện nay, theo các số liệu về ô nhiễm môi trường hay các tài liệu ô nhiễm môi trường, thì tình hình ô nhiễm môi trường mỗi ngày một xấu đi và đang ở mức báo động toàn cầu.

Do đó, hiện tượng ô nhiễm môi trường đã trở thành đề tài nghiên cứu hấp dẫn, có nhiều chiều sâu để khai thác của các bạn trẻ. Trong các bài nghiên cứu, hình ảnh ô nhiễm môi trường được tái hiện rõ nét bằng những số liệu thống kê về ô nhiễm môi trường, video ô nhiễm môi trường,…

Những số liệu về ô nhiễm môi trường hay các hình ảnh môi trường bị ô nhiễm đều đã được kiểm tra và xác thực.

Các loại ô nhiễm môi trường

Môi trường là tất cả mọi thứ bao quanh chúng ta thế nên có khá nhiều các loại ô nhiễm đang xảy ra. Điển hình là các dạng như:

Ô nhiễm môi trường không khí

Không khí ô nhiễm tức là trong thành phần không khí có sự thay đổi khi có thêm những loại chất khí lạ. Các loại khí độc gây ô nhiễm môi trường không khí đó là nito, metan, cacbonic, sunfua,…

Điều đó khiến cho không khí sạch cũng trở nên khó chịu, giới hạn tầm nhìn xa đồng thời gây bệnh cho con người và hệ sinh thái, thậm chí còn có thể tạo ra mưa axit, gây biến đổi khí hậu.

Ô nhiễm môi trường nước

Môi trường nước là tất cả những vùng nước từ sông suối, kênh rạch, ao hồ, biển, nước ngầm,… có sự tồn tại sinh sống và phát triển. Vậy ô nhiễm môi trường nước là gì? Nước bị ô nhiễm tức là thành phần và chất lượng bị thay đổi, nguồn nước tự nhiên bị nhiễm bẩn bởi các loại vi khuẩn, vi rút và các chất độc hại.

Màu sắc là và mùi vị nước ô nhiễm có sự thay đổi nhiều. Nước nhiễm bẩn sẽ có màu đen, vàng, nâu đỏ và mùi tanh, mùi thum thủm hoặc hôi thối nồng nặc. Cùng với đó, mặt nước sẽ xuất hiện váng, nổi bọt khí, đôi khi mặt nước sẽ nổi lềnh phềnh những xác của cá, xác và các sinh vật khác trôi lềnh bềnh trên mặt nước.

Trong đó, ô nhiễm môi trường biển cũng đang có những biểu hiện xấu. Biển ô nhiễm không chỉ do rác thải mà còn do những con tàu, thuyền bị rò rỉ dầu, bị đắm tàu.

Môi trường nước ô nhiễm bởi nhiều chất khí lạ, độc hại từ các loại rác thải, khí thải ra ngoài. Hiện tượng ô nhiễm này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động và sức khỏe của con , sinh vật. 

Ô nhiễm môi trường đất

Đất là nguồn tài nguyên vô giá, là môi trường sống của tất cả muôn loài. Trả lời cho câu hỏi ô nhiễm môi trường đất là gì, tức là đất bị thay đổi về tính chất, xuất hiện các chất độc vượt quá ngưỡng cho phép. Đất nhiễm bẩn sẽ gây hại cho toàn bộ hệ sinh thái.

Khi quan sát đất bị ô nhiễm, ta sẽ nhận ra biểu hiện chung rằng đất bị thoái hóa khô cằn, có màu xám hay đỏ không đồng nhất, các hạt sỏi hay các hạt màu trắng,…

Ngoài ra, ô nhiễm môi trường còn có rất nhiều các loại khác cần phải lưu tâm như: Ô nhiễm tiếng ồn, ô nhiễm ánh sáng, ô nhiễm phóng xạ,…

Thực trạng ô nhiễm môi trường ở Việt Nam hiện nay

Theo báo cáo của tổng cục môi trường Việt Nam, tình trạng ô nhiễm môi trường hiện nay đang ở mức báo động với 3 loại ô nhiễm chính là ô nhiễm không khí, ô nhiễm đất và nước.

Hiện nay, tỷ lệ các khu công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải trước khi xả ra môi trường là rất thấp. Nhiều khu công nghiệp có xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung nhưng lại không cho hoạt động vì sợ tốn nhiều chi phí. Còn lại các khu công nghiệp không có hệ thống xử lý thì đều thải trực tiếp luôn ra môi trường.

Theo thống kê ô nhiễm môi trường ở Việt Nam, có 60 khu công nghiệp lớn đang hoạt động với hệ thống xử lý nước thải tập trung và 20 khu công nghiệp đang xây dựng. Tức là chỉ có 42% số khu công nghiệp đang hoạt động có trạm xử lý, nhưng không phải tất cả đều vận hành xử lý chất thải.

Theo số liệu ô nhiễm môi trường ở Việt Nam, mỗi ngày có đến 30.000 tấn chất thải rắn, lỏng, khí được thải ra từ các khu công nghiệp, như vậy 1 năm sẽ thải ra môi trường khoảng 10.950.000 tấn chất thải.

Thực trạng ô nhiễm môi trường hiện nay ở các khu đô thị cũng đang ở mức báo động. Dân số ở các đô thị đang ngày càng tăng nhanh và trở nên đông đúc, nên các loại rác thải sinh hoạt, nước thải, rác thải y tế cũng tăng đột biến. Hệ thống cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng không đáp ứng được và nhanh chóng xuống cấp.

Không những thế, số lượng phương tiện giao thông tăng nhanh khiến giao thông trong thành phố bị quá tải, không chỉ xả khói bụi, chất khí độc hại gây ra hiện trạng ô nhiễm môi trường như ngày nay, đặc biệt là ô nhiễm không khí và ô nhiễm tiếng ồn. Gần đây, tình trạng ô nhiễm môi trường ở Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh và nhiều đô thị khác đang rất nghiêm trọng khi nồng độ sunfua dioxit và benzen trong khí quyển nơi đây đạt mức ô nhiễm nặng nhất ở nước ta.

Ngoài ra, vấn đề ô nhiễm môi trường nước ta hiện nay tại các khu vực làng nghề cũng đang khó có thể cứu vãn. Cho tới nay, nước ta có gần 3000 làng nghề, trong đó 240 làng nghề truyền thống giải quyết việc làm cho hơn 11 triệu lao động. Các làng nghề phân bố rộng khắp cả nước, nhưng tập trung chủ yếu ở đồng bằng sông Hồng, đồng bằng sông Cửu Long, Bắc Trung Bộ,…

Tuy nhiên, quá trình sản xuất và gia công tại các làng nghề do thiếu các trang thiết bị hiện đại và sử dụng nhiên liệu than nên đã thải ra môi trường lượng lớn khí CO2, CO, SO2. Điều này khiến cho tình trạng ô nhiễm môi trường hiện nay ngày càng trầm trọng.

Thực trạng ô nhiễm môi trường trên thế giới

Hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường toàn cầu đang ngày càng nghiêm trọng và gây ra những hậu quả khôn lường. Tình trạng ô nhiễm môi trường trên thế giới đầy rẫy những vấn nạn như nguồn nước sạch khan hiếm, hạn hán, thiên tai, lũ lụt, ô nhiễm môi trường đất, không khí,…

Vấn đề khan hiếm nước sạch trên thế giới khi chỉ có khoảng 2% trong tổng số 70% diện tích nước là nước phù hợp cho tiêu dùng và còn không được phân chia đồng đều. Trong khi đó, do biến đổi khí hậu và thiên tai lũ lụt đã tàn phá hệ sinh thái làm ô nhiễm môi trường.

Thực trạng ô nhiễm môi trường nước trên thế giới đã khiến cho nguồn cung cấp nước tự nhiên ngày càng khan hiếm. Nhiều người trên thế giới khó tiếp cận nguồn nước sạch nên đã gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, nạn phá rừng vẫn còn tồn tại, phá hủy hệ sinh thái xanh đã dẫn đến thiên tai bão lũ và ảnh hưởng trầm trọng tới khí hậu cũng như môi trường toàn cầu.

Việc quản lý và xử lý chất thải độc hại chưa được kiểm soát chặt chẽ gây ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường xung quanh và sức khỏe con người.

Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa diễn ra nhanh chóng. Đây là nguyên nhân lượng chất thải, hóa chất độc hại và kim loại nặng được thải ra ngoài môi trường với một lượng lớn. Những chất khí này đều ảnh hưởng đến chất lượng môi trường nhất là không khí, và gây hại trực tiếp đến con người và các loài sinh vật.

Như vậy, hiện trạng ô nhiễm môi trường trên thế giới cũng đang ở mức báo động và cần có những biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường cấp thiết và hợp lý.

Hậu quả của ô nhiễm môi trường

Đối với con người

Tác hại của ô nhiễm môi trường đối với sức khỏe con người là vô cùng lớn và kinh khủng. Không khí nhiễm bẩn ảnh hưởng đến hệ hô hấp, nặng hơn có thể dẫn đến ung thư phổi, tim mạch,… thậm chí là đột quỵ. Hậu quả ô nhiễm môi trường nước gây nên các căn bệnh dịch tả, chân tay miệng, tiêu chảy,… nguy hiểm hơn có thể ảnh hưởng đến tim mạch và não. Hậu quả của ô nhiễm môi trường đất do lượng tồn đọng hóa chất, kim loại nặng làm ảnh hưởng đến gan, hệ thần kinh con người.

Đối với hệ sinh thái

Hệ sinh thái bao gồm các quần thể động thực vật, sinh vật trên cạn và dưới nước cùng tồn tại và sinh sống. Ô nhiễm môi trường sẽ gây ra các thiên tai, thảm họa thiên nhiên, đất thoái hóa xói mòn, hay mưa axit,… Phá hủy các khu rừng nguyên sinh, môi trường sống của động thực vật. Như vậy sinh vậy sẽ bị hủy hoạt, thực vật bị giết chết.

Đối với kinh tế xã hội

Ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường đến kinh tế xã hội là vô cùng to lớn. Nền kinh tế giảm sút do hoạt động sản xuất nông nghiệp không hiệu quả, nguồn cung thực phẩm ít hơn.

Năng suất lao động giảm khiến nền kinh tế trì trệ. Chi phí chữa bệnh do ô nhiễm môi trường rất lớn, gây thiệt hại về kinh tế. Đồng thời, nền kinh tế thiệt hại nặng nề do phải đầu tư cải thiện môi trường, phòng chống ô nhiễm.

Các nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường

Nguyên nhân tự nhiên

Một trong các nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường mà ta khó có thể kiểm soát đó chính là do thảm họa thiên nhiên như núi lửa, động đất, sóng thần, bão lũ, sạt lở,…

• Cháy rừng đã thải ra các loại khói độc hại vào môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến không khí, từ đó gây ô nhiễm các môi trường đất, nước.
• Núi lửa phun trào giải phóng lượng lớn khí gây hại như metan, lưu huỳnh, nito vào môi trường.
• Bão gió ngoài gây ra nhiều bụi bẩn, khí độc thì còn khiến cho mức độ ô nhiễm môi trường lan sang diện rộng một cách nhanh chóng mặt.

Nguyên nhân nhân tạo

• Chất thải, khói bụi từ các phương tiện giao thông (ô tô, xe máy, tàu hỏa,…) là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường ở nước ta và mọi quốc gia khác trên thế giới. Vào mùa khô, các loại khói bụi khó trôi lại càng khiến cho tình trạng ô nhiễm không khí thêm nghiêm trọng.
• Trong quá trình sản xuất công nghiệp, các loại khí độc hại như SO2, NO, CO2, CO,… liên tục được xả vào bầu không khí chung.
• Ngoài ra, nhiều xí nghiệp sử dụng nguyên liệu than còn thải ra các chất bụi than làm không khí ô nhiễm nặng hơn và các rác thải rắn vào lòng đất là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất.
• Các loại chất thải rắn, rác thải sinh hoạt, y tế,… không qua quá trình xử lý nghiêm ngặt trước khi thải ra môi trường đã gây ảnh hưởng trầm trọng tới chất lượng không khí, ô nhiễm nguồn nước và ô nhiễm môi trường đất.
• Trong hoạt động nông nghiệp, người dân sử dụng rất nhiều các loại hóa chất bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ,… đôi còn còn lạm dụng thuốc sử dụng quá liều lượng cho phép khiến cho môi trường phải chịu lượng lớn hóa chất độc hại tồn đọng. Không những thế, các loại vỏ chai, túi hóa chất bị vứt bừa bãi trên bờ ruộng, ở sông ngòi hay chôn vùi dưới đất.

Tất cả đều làm cho ô nhiễm môi trường ngày càng nặng nề, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người và các loài sinh vật khác.

Do một bộ phận người dân thiếu hiểu biết, ý thức kém, không có trách nhiệm bảo vệ môi trường chung, xả rác không đúng nơi quy định, rác thải sinh hoạt ngày càng nhiều và không được phân loại.

Một nguyên nhân ô nhiễm môi trường gián tiếp nữa đó là do chính sách pháp luật chưa đủ sức răn đe, chưa đủ mạnh để nâng cao ý thức người dân.

Biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường

Có rất nhiều cách khắc phục ô nhiễm môi trường nhưng quan trọng hơn cả là do ý thức của mỗi cá nhân và sự khuyến khích, răn đe của pháp luật, nhà nước. Sau đây, mình sẽ đề xuất 10 biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường:

• Trồng cây gây rừng, tích cực tham gia các phong trào trồng cây phục hồi lại hệ sinh thái rừng.
• Kiểm soát nghiêm ngặt, khắt khe hơn trong quy  trình xử lý rác thải trước khi đưa ra môi trường.
• Tái chế rác thải và các phế liệu kim loại và phi kim loại.
• Giảm thiểu chất thải, rác thải sinh hoạt, trong hoạt động nông nghiệp và công nghiệp.
• Tái sử dụng giấy, và các đồ dùng chai nhựa khác.
• Làm phân hữu cơ  để bón cho cây cối, hoa màu từ rác thải dễ phân hủy.
• Sử dụng điện có hiệu quả và tiết kiệm hơn
• Hạn chế sử dụng túi nilon, thay vào đó hãy sử dụng túi giấy.
• Phân loại rác thải, vứt rác đúng nơi quy định và xử lý rác thải thông minh.
• Tích cực tuyên truyền, mở rộng kiến thức, nâng cao ý thức người dân về bảo vệ môi trường.

Như vậy, mọi kiến thức về ô nhiễm môi trường đều được Review365 chia sẻ chi tiết trong bài viết trên. Hy vọng những thông tin hữu ích đó sẽ giúp bạn và những người xung quanh hiểu và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường sống hơn nhé!