Bố ơi, nhà mình có giàu không?

Ngày trước, khi bắt đầu mua nhà, vợ chồng và con gái nhỏ 6 tuổi đi trên xe máy cà tàng bàn chuyện vay tiền. Về nhà, con gái lúi húi trong phòng (trọ), rồi mang tiền lẻ ra nói với tôi: "Bố ơi, con đập lợn rồi. Con đưa tiền cho bố mua nhà".

Tôi không hiểu vì sao con gái lại làm vậy nên gặng hỏi. Nó giải thích: "Trên xe, con nghe bố mẹ nói đi vay tiền để mua nhà. Con không giữ tiền mừng tuổi trong lợn nữa. Con đưa cho bố mẹ để khỏi phải đi vay nữa, bố ạ...".

Vợ chồng tôi suýt khóc bởi tấm lòng con gái nhỏ trong nghèo khó. Mặc dù rất vui, tự hào về con gái, nhưng vợ chồng tôi cũng thống nhất, sau này không nói những chuyện này trước mặt con nữa. Con nghe chuyện, lại nghĩ ngợi, tội nó!

Thời gian trôi qua, vợ chồng chịu khó làm ăn, mua được căn hộ chung cư, cuộc sống gọi là tạm đủ ăn. Một lần tôi mang tiền thưởng tết về, thằng cu 10 tuổi nhìn thấy một cục dày, mắt tròn mắt dẹt rồi hỏi: "Bố ơi, nhà mình có giàu không?". Tôi thấy câu hỏi này không đơn giản nên bắt đầu trò chuyện với con trai một cách rất cẩn thận.

- Thế nào là nhiều tiền hả con trai?

Thì là nhiều tiền như bố vừa đưa cho mẹ đấy. Một cục còn gì!

- Vậy, theo con như thế nhà đã mình giàu chưa?

Rồi ạ!

- Nếu nhà mình giàu thì con cảm thấy thế nào?

Cảm thấy thoải mái, sau này con không phải làm gì cũng có tiền.

Đúng như tôi dự đoán về suy nghĩ của nó khi thấy tiền. Có lẽ, do tuổi thơ không phải chăn trâu, cắt cỏ; không phải nhường cơm sẻ áo lại được ông bà, bố mẹ bao bọc nên nó chưa hiểu về giá trị đồng tiền. Nếu suy nghĩ này không được uốn nắn, nó sẽ nghĩ nhà có tiền, nhà giàu, không cần học hành, không cần phấn đấu và cứ thế lớn lên mà hưởng thụ.

Tôi nói với nó:

Cứ cho là nhà mình giàu đi, thì đó là tiền của bố, mẹ.Tiền do bố mẹ vất vả, chịu khó học hành, làm việc vất vả mà có. Đó không phải tiền của con! Khi con còn nhỏ, con đang đi học, chưa kiếm được tiền nên bố mẹ phải lo tất cả mọi thứ cho con. Khi con lớn lên, trưởng thành, con phải tự kiếm tiền nuôi bản thân mình, lo cho gia đình nhỏ của con sau này. Con hiểu không?

Vậy bố không cho con à, con là con bố mà?

Bố không cho con tiền. Bố lo cho con ăn học, nuôi con lớn lên thành người. Sau này, con giàu hay nghèo, được người ta tôn trọng hay bị coi thường là do quá trình con phấn đấu, rèn luyện, làm việc mà có. Con hiểu không?

Phải giải thích rất cặn kẽ cho nó trước câu hỏi "Bố ơi nhà mình có giàu không?”. Tôi phải cho nó hiểu, muốn giàu có, muốn thành đạt nó phải học hành chăm chỉ để xây dựng sự nghiệp cho riêng mình. Nhà mình có giàu cũng là tiền của bố mẹ. Bố mẹ đổ mồ hôi, sôi nước mắt mới có.

Câu trả lời của tôi có vẻ lạnh lùng. Chắc nó hụt hâng, nét mặt không vui. Nhưng như vậy là đủ để một đứa bé lớn lên chưa biết khổ, loại bỏ ý nghĩ bố mẹ có tiền thì nó không cần phải phấn đấu nữa, tiền của bố mẹ, nhà của bố mẹ, xe của bố mẹ là của nó.

Nếu chiều lòng con, trả lời cho qua đại ý: "Tiền bố mẹ, nhà bố mẹ sau này là của con hết", thì sẽ rất nguy hại cho sự phát triển của một đứa trẻ, sau này rất khó nói lại. Nó sẽ nhìn vào gia tài của bố mẹ và lớn lên cùng suy nghĩ đó mà không lo tu chí. Thậm chí, tiền sẽ làm hỏng nó, hỏng cả tình nghĩa gia đình.

Chuyện bố mẹ giàu có, con cái hư hỏng, nhăm nhăm vào gia tài của bố mẹ để tranh chấp, thậm chí bất chấp mọi thứ để tranh cướp đã xảy ra trên thực tế. Không ít chuyện tỷ phú, nhà có điều kiện đã ra tòa vì tranh chấp tài sản. Khối người khóc trên đống tài sản khi gia đình kéo nhau ra tòa, tan nát chỉ vì tiền, chỉ vì lòng tham!

Sau này mỗi lần đón nó đi học về tôi vẫn hỏi nó đã hiểu thật sự câu chuyện giàu nghèo chưa. Bố không cho con tiền, có có ấm ức không. Nó nói nó đã hiểu, và cu cậu vui vẻ! Tôi cũng nói thêm cho nó hiểu:Tất cả bố mẹ trên thế gian này dù là tỷ phú hay đi ăn xin đều thương con như nhau. Trong tình yêu thương không có chuyện bố mẹ giàu thì thương con nhiều hơn, bố mẹ nghèo thì thương ít hơn. Con phải hiểu để không phân biệt giàu nghèo, không phân chia bạn bè giàu nghèo, không chê bố mẹ bất kỳ ai trong tình yêu thương của họ!

Tôi yên tâm khi chắc chắn đã đánh bạt được cái tư tưởng ỉ lại của nó. Với tôi, với trẻ con, câu hỏi nào của nó cũng mang đến nhưng thông điệp, không được cẩu thả trong bất kỳ câu trả lời nào. Có những câu trả lời sẽ đi với nó suốt cả cuộc đời. Vì tâm hồn nó như tờ giấy trắng, ta viết lên đó thứ gì, ta phải chịu trách nhiệm. Phải thể hiện quan điểm rõ ràng với con trong những vấn đề nhạy cảm, những vấn đề còn gây tranh cãi, hiểu lầm.

Trẻ con dễ thương lắm, hiểu là nghe lời thôi. Chưa hiểu, chưa rõ, chúng sẽ làm sai, hoặc sẽ cãi không chỉ bằng lời nói. Một câu hỏi trẻ con, nhưng câu trả lời không thể cẩu thả được!

Hết sức kiên nhẫn với các câu hỏi của con!