Kỳ tử là gì? Kỳ tử có thật sự tốt như mọi người thường nghĩ

by 7 2021-12-30 63 lượt xem

Kỷ tử là một loại quả được sử dụng quen thuộc trong đông y. Ngoài ra nhiều người còn dùng nó như một loại trà.

Kỳ tử là gì? Kỳ tử có thật sự tốt như mọi người thường nghĩ

Cộng đồng khoa học đã và đang nghiên cứu những lợi ích sức khỏe của quả kỷ tử khi sự phổ biến của loại quả nhỏ bé này ngày càng tăng lên. Những lợi ích có chủ đích của chúng bao gồm từ tác dụng chống lão hóa đến điều hòa glucose và hỗ trợ chức năng miễn dịch.

Quả kỷ tử còn được gọi là Lycium barbarum. Kỷ tử có nguồn gốc từ Châu Á và người dân Châu Á đã sử dụng loại quả có màu sắc rực rỡ này trong hơn 2.000 năm như một loại dược liệu và thực phẩm bổ sung.

Vậy tác dụng của kỷ tử là gì và những ai không nên dùng kỷ tử?

1. Kỷ tử là gì?

Kỷ tử là hạt giống của câu kỷ tử (rau khởi tử – wolfberry). Đây là loại quả mọng có vị chua nhẹ, ngọt. Có thể dùng ở dạng quả tươi hoặc khô.

Nguồn gốc: Trung Quốc cổ đại, cách khoảng 2000 năm. Kỷ tử được sử dụng là một vị thuốc chữa những bệnh về gan, thận và mắt.

Hạt kỷ tử có chứa hàm lượng chất chống oxy hóa rất cao, bảo vệ cơ thể trước những gốc tự do. Bên cạnh đó, kỷ tử còn chứa nhiều axit amin cần thiết tốt cho sức khỏe.

Thành phần chất dinh dưỡng

1/4 cốc (khoảng 85g) kỷ tử có chứa:
70 calo, 12g đường, 6g chất xơ, 9g protein.
150% RDI vitamin A, 27% RDI vitamin C, 63% RDI vitamin B2.
84% RDI đồng, 42% RDI sắt, 21% RDI kali, 75% RDI selen, 9% RDI thiamine, 15% RDI kẽm.
Không chứa chất béo.
Chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh: carotenoid, lutein, polysaccharide và lycopene.

2. Tác dụng của kỷ tử

Dưới đây là tác dụng của kỷ tử:

2.1. Bảo vệ mắt

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng quả kỷ tử có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp. Kỷ tử được cho là có tác dụng bảo vệ chống lại các bệnh về mắt do tuổi tác.

Kỷ tử có thể giúp ích cho thị lực vì chúng chứa hàm lượng cao chất chống oxy hóa lành mạnh, đặc biệt là zeaxanthin. Các chất chống oxy hóa tương tự cũng có thể ngăn chặn thiệt hại do:

Tia UV
Các gốc tự do
Ứng suất oxy hóa.

Một nghiên cứu được báo cáo trên tạp chí Optometry and Vision Science của Học viện Nhãn khoa Hoa Kỳ cho thấy rằng những người cao niên uống nước ép kỷ tử trong 90 ngày làm tăng đáng kể lượng zeaxanthin và các chất chống oxy hóa khác.

Một nghiên cứu thứ hai được báo cáo trên tạp chí Thiết kế, Phát triển và Trị liệu Thuốc cho thấy quả kỷ tử bảo vệ võng mạc khỏi các tế bào hạch gây bệnh tăng nhãn áp, một tình trạng có thể dẫn đến mất thị lực.

2.2. Hỗ trợ hệ thống miễn dịch

Quả kỷ tử chứa chất chống oxy hóa tốt cho sức khỏe. Chất chống oxy hóa được biết đến với đặc tính tăng cường miễn dịch và khả năng chống lại các gốc tự do có hại và chứng viêm.

Kỷ tử chứa một lượng lớn vitamin A và C, tương tự như các loại quả mọng khác, bao gồm quả việt quất và quả mâm xôi. Vitamin A và C rất quan trọng để xây dựng khả năng miễn dịch và ngăn ngừa bệnh tật, từ cảm lạnh thông thường đến ung thư.

2.3. Bảo vệ chống lại bệnh ung thư

Hàm lượng chất chống oxy hóa cao, bao gồm vitamin C, zeaxanthin và carotenoid, chịu trách nhiệm chống lại các tế bào ung thư. Chất chống oxy hóa làm chậm sự phát triển của khối u, giảm viêm và giúp loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể.

Nghiên cứu trên chuột, được báo cáo trên tạp chí Drug Design, Development and Therapy, cho thấy kỷ tử có thể ức chế sự phát triển của khối u và tăng cường hiệu quả của phương pháp điều trị ung thư.

2.4. Thúc đẩy làn da khỏe mạnh

Quả kỷ tử có chứa beta-carotene, là một chất phytochemical thiết yếu của thực vật. Beta-carotene được biết đến với khả năng thúc đẩy làn da khỏe mạnh.

Beta-carotene là một thành phần được sử dụng trong các loại kem dưỡng da để:

Cải thiện sức khỏe làn da
Giảm da cục bộ
Kiểm soát tác động của mặt trời
Kiểm soát tác động của lão hóa

Một nghiên cứu trên chuột đã phát hiện ra rằng khi chúng uống 5% nước ép kỷ tử, nó cung cấp cho chúng đủ chất chống oxy hóa để bảo vệ khỏi tác hại của tia UV và các rối loạn y tế về da.

2.5. Ổn định lượng đường trong máu

Quả kỷ tử có thể hữu ích trong việc kiểm soát việc giải phóng đường vào máu. Nguồn nghiên cứu từ năm 2015 cho thấy quả kỷ tử giúp cân bằng lượng insulin và glucose trong máu.

Nghiên cứu tương tự đã liên kết kỷ tử với việc tăng mức HDL ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. HDL được biết đến như một loại cholesterol tốt.

Kỷ tử có vị ngọt và chua nhẹ có thể khiến bạn dễ dàng thích. Vậy hãy sử dụng kỷ tử để:

Giảm hiện tượng kháng insulin
Cải thiện tình trạng dung nạp đường vào cơ thể
Hạ hàm lượng đường trong máu về mức ổn định
Cải thiện, phục hồi những tế bào sản sinh ra insulin

Lưu ý: Sử dụng kỷ tử vào chế độ ăn uống hàng ngày nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi bắt đầu.

Cần kiểm tra lượng đường trong máu đều đặn khi sử dụng kỷ tử.

2.6. Cải thiện chứng trầm cảm, lo âu và khó ngủ

Nghiên cứu từ năm 2016 được thực hiện trên chuột cho thấy kỷ tử có thể cải thiện chứng trầm cảm và các hành vi giống như lo lắng.

Một nghiên cứu khác ở Hoa Kỳ trên con người cũng cho thấy uống nước ép quả kỷ tử có thể cải thiện năng lượng, tâm trạng và sức khỏe tiêu hóa. Trong nghiên cứu này, những người tham gia trưởng thành khỏe mạnh tiêu thụ 120 ml nước ép kỷ tử hàng ngày hoặc đồ uống giả dược trong 14 ngày.

Họ đã hoàn thành bảng câu hỏi để ghi lại cảm giác khỏe mạnh, sức khỏe thần kinh và tâm lý, các triệu chứng cơ xương, các phàn nàn về tiêu hóa và tim mạch, cũng như bất kỳ tác dụng phụ nào của nước kỷ tử mỗi ngày.

Các nhà nghiên cứu đã thực hiện các phép đo để ghi lại huyết áp, khối lượng cơ thể, cân nặng, mạch và thị lực của từng người tham gia trước và sau 14 ngày nghiên cứu. Nhóm cho uống nước ép kỷ tử cho biết năng lượng được cải thiện, khả năng tập trung, nâng cao hiệu suất thể thao, trí lực và cảm giác bình tĩnh và hài lòng vào ngày thứ 15.

Nghiên cứu cũng cho thấy chất lượng giấc ngủ được cải thiện ở những người uống nước ép kỷ tử và không có tác dụng tiêu cực nào liên quan đến việc uống nước ép.

2.7. Ngăn ngừa tổn thương gan

Quả kỷ tử đã được sử dụng để điều trị bệnh gan trong y học cổ truyền Trung Quốc. Nghiên cứu trên mô hình động vật Nguồn tin cậy cho thấy kỷ tử có thể giúp quản lý sức khỏe gan và ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh gan nhiễm mỡ do rượu.

2.8 Cải thiện khả năng tình dục

Bổ sung hạt kỷ tử sẽ giúp cải thiện:

Khả năng cương cứng cương dương của nam giới
Số lượng tinh trùng phóng ra
Phục hồi và cải thiện nồng độ testosterone
Rối loạn cương dương

2.9 Tác dụng của kỷ tử hỗ trợ giảm cân

Khởi tử là loại quả rất giàu chất dinh dưỡng và có lượng calo thấp. Nếu bạn đang có kế hoạch đề ra để giảm cân thì quả này cũng là một trong những sự chọn tốt cho bạn. Chất xơ chứa trong khởi tử rất nhiều ngoài ra lượng đường khá thấp giúp bảo vệ vòng eo. Khiến người ăn vào cảm thấy no thỏa mãn cơn thèm nhưng không mập thêm.

Có một công thức nước uống giảm cân cực kỳ dễ làm sau đây: 10g quả khởi tử khô, 1 trái chanh, ½ trái kiwi, 300mL nước khoáng. Chỉ cần vắt chanh sau đó cho các nguyên liệu vào máy xay nhuyễn cùng với ít viên đá lạnh là xong. Vừa có thức uống ngon lành, vừa bồi bổ cho sức khỏe.

3. Những điều cần chú ý khi sử dụng và ai không nên ăn kỳ tử

3.1 Điều cần chú ý

Trước khi sử dụng kỷ tử để chữa trị bệnh thì đều nên hỏi ý kiến của bác sĩ. Bởi có trường hợp có thể xảy ra kháng thuốc. Không nên cho kỷ tử vào chế độ ăn uống nếu:

Đang uống thuốc chống đông máu (warfarin)
Hàm lượng đường trong máu đang thấp
Dị ứng với hoa quả
Huyết áp không ổn định
Phụ nữ đang mang thai và cho con bú.

Cần phải cân bằng lượng kỷ tử bổ sung vào cơ thể nếu không muốn xảy ra tình trạng ngộ độc vitamin A. Bởi 1/4 cốc hạt kỷ tử có thể cung cấp đến 340% hàm lượng vitamin cho cơ thể.

3.2 Ai không nên dùng kỷ tử?

Quả kỷ tử có thể tương tác với một số loại thuốc, bao gồm:

Chất làm loãng máu
Thuốc huyết áp
Thuốc tiểu đường

Những người dùng những loại thuốc này nên nói chuyện với bác sĩ của họ trước khi thêm quả kỷ tử vào chế độ ăn uống của họ.

Hạt kỷ tử rất lành tính ít khi gặp vấn đề gì khi sử dụng. Tuy nhiên cũng có một vài trường hợp (rất ít) khi ăn lần đầu gặp vấn đề tiêu hóa. Trong trường hợp này, bạn cũng không cần quá lo lắng vì đó chỉ là tác dụng phụ của kỷ tử mà thôi.

Nếu có vấn đề về tiêu hóa hoặc đang bị dạ dày mãn tính thì cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng kỷ tử.

Bất kỳ ai bị dị ứng với các loại quả mọng khác nên thảo luận vấn đề này với bác sĩ trước khi sử dụng kỷ tử tươi hoặc khô hoặc dùng bất kỳ chất bổ sung nào có chứa chiết xuất từ quả kỷ tử.