Chất béo là gì? Bạn biết gì về các loại chất béo trong cơ thể?

1. Chất béo là gì?

Về mặt dinh dưỡng, chất béo là nhóm dưỡng chất thiết yếu, cung cấp năng lượng quan trọng cho cơ thể. Mỗi gam chất béo các loại đều cung cấp 9 calo (nhiều hơn so với carbohydrate và protein – 4 calo/g).

Về cấu trúc hóa học, chất béo là este được tạo bởi các axit béo. Đây là những hợp chất hữu cơ được liên kết bởi carbon, hydro và oxy. Axit béo có 2 nhóm chính là axit béo bão hòa và axit béo không bão hòa..

Tùy thuộc vào cấu trúc, chất béo có thể tồn tại ở 2 trạng thái: rắn (gọi là mỡ) và lỏng (gọi là dầu). Ở mỗi trạng thái, chất béo sẽ có tính chất lý, hóa học khác nhau. Bên cạnh đó, chất béo có thể chuyển hóa từ rắn sang lỏng hoặc ngược lại theo sự thay đổi của môi trường.

Nếu được hỏi chất béo là gì, nhiều người có lẽ sẽ trả lời: “Chất béo là lipid”. Cách hiểu này không sai, nhưng chưa đủ. Bởi vì, chất béo chỉ là một dạng đặc biệt của lipid.

“Lipid” dùng để gọi chất béo ở cả 2 trạng thái rắn và lỏng. Ngoài chất béo, lipid còn bao gồm rất nhiều hợp chất khác như sáp, các phospholipid, steroid, … Do đó, cần phải phân biệt chất béo con người sử dụng với các dạng lipid khác.

Một số loại chất béo có thể có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của bạn và góp phần gây ra bệnh tật. Những chất béo khác lại có lợi và cần thiết cho sức khỏe của bạn. Các loại tế bào mỡ chính là tế bào màu trắng, nâu và béo. Chúng có thể được lưu trữ dưới dạng chất béo cần thiết, dưới da hoặc nội tạng. Mỗi loại chất béo phục vụ một vai trò khác nhau. Một số thúc đẩy sự trao đổi chất và mức độ hormone lành mạnh, trong khi những loại khác góp phần gây ra các bệnh đe dọa tính mạng, bao gồm: bệnh tiểu đường tuýp 2, bệnh tim mạch chuyển hóa, huyết áp cao, ung thư. Trong bài viết này chúng tôi sẽ cung cấp những thông tin hữu ích để người sử dụng hiểu rõ hơn về các loại chất béo khác nhau trong cơ thể.

1.1. Chất béo trong cơ thể là gì?

Chất béo trong cơ thể là năng lượng dư thừa mà cơ thể chúng ta tích trữ để sử dụng làm nhiên liệu trong khi cơ thể chúng ta phát tín hiệu đói, bảo vệ các cơ quan của bạn và giữ ấm cơ thể khỏi cái lạnh.

Nó còn được gọi là mô mỡ và có thể được lưu trữ dưới dạng

• Mỡ dưới da (dưới da)
• Mỡ nội tạng (xung quanh các cơ quan).

Dự trữ một lượng chất béo nhất định trong cơ thể là cần thiết để tồn tại và có sức khỏe tốt, nhưng quá nhiều chất béo không tốt trong cơ thể có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe mãn tính, như bệnh tiểu đường và bệnh tim mạch, ung thư.

2. Các loại chất béo trong cơ thể

2.1 Chất béo trắng

Chất béo trắng được tạo thành từ các tế bào lớn màu trắng được lưu trữ dưới da hoặc xung quanh các cơ quan ở bụng, cánh tay, mông và đùi. Các tế bào mỡ này là cách cơ thể dự trữ năng lượng để sử dụng sau này.

Loại chất béo này đóng vai trò quan trọng trong chức năng của các loại hormon như: Estrogen, Leptin (một trong những hormone kích thích cảm giác đói), Insulin, Cortisol (hormone căng thẳng), và hormone tăng trưởng GH.

Tỷ lệ phần trăm chất béo cơ thể khỏe mạnh dao động tùy thuộc vào mức độ tập thể dục hoặc hoạt động thể chất của bạn.

Theo Hội đồng Tập thể dục Hoa Kỳ, tỷ lệ % mỡ cơ thể được chia như sau:

• Trung bình: Tỷ lệ chất béo ở trung bình phụ nữ là 25 - 31% còn ở nam là 18 - 24%
• Ở những vận động viên: Tỷ lệ chất béo ở trung bình nữ vận động viên là 14 - 20% còn ở nam vận động viên là 6 - 13%
• Ở những người tập thể hình : Tỷ lệ chất béo ở trung bình phụ nữ là 21 - 24% còn ở nam giới là 14 - 17%
• Ở những người béo phì: Tỷ lệ chất béo ở trung bình phụ nữ là > 32%, ở nam giới là > 25%.

Khi được giữ ở mức độ khỏe mạnh chất béo trắng có hiệu quả trong việc ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và bệnh tim trong cơ thể. Nhưng khi tỷ lệ phần trăm chất béo cơ thể cao hơn khuyến nghị có thể khiến bạn có nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe sau:

• Tiểu đường tuýp 2
• Bệnh động mạch vành
• Cao huyết áp
• Đột quỵ
• Mất cân bằng hormone
• Biến chứng thai kỳ
• Bệnh gan: gan nhiễm mỡ...
• Bệnh suy thận
• Ung thư

Quá nhiều mỡ trắng cũng ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình trao đổi chất bằng cách làm chậm quá trình trao đổi chất và khiến bạn tăng cân ở những vùng khó giảm nhất.

2.2 Chất béo nâu

Chất béo nâu là một loại chất béo tốt, hỗ trợ cơ thể đốt cháy calo, giảm tỷ lệ mỡ trong cơ thể, giữ ấm và tránh béo phì do ăn kiêng.

Màu nâu của loại chất béo cơ thể này đến từ nhiều ti thể giàu chất sắt mà các tế bào của nó chứa, và nó càng sẫm màu hơn khi cơ thể tiếp xúc với nhiệt độ lạnh. Sự thay đổi màu sắc này xảy ra khi các chất dự trữ lipid trong tế bào được sử dụng hết. Vị trí thường là ở cổ và vai.

Trên thực tế, chất béo nâu chủ yếu được tìm thấy ở trẻ sơ sinh. Người trưởng thành có xu hướng có hàm lượng chất béo nâu thấp hơn nhiều.

Các nhà nghiên cứu và nhà khoa học đang tích cực tìm kiếm phương pháp chuyển đổi các loại chất béo không lành mạnh trong cơ thể thành chất béo nâu, nhằm đưa ra giải pháp cho bệnh béo phì. Những điểm mấu chốt là dù có thể tác động để chuyển đổi chất béo tráng thành chất béo nâu hay không thì bạn vẫn cần tập thể dục thường xuyên, giữ chế độ dinh dưỡng tốt và ngủ đủ giấc.

2.3 Chất béo màu be

Chất béo màu be (hoặc brite) là một lĩnh vực nghiên cứu tương đối mới, thậm chí có nhiều người còn không biết đến nó. Tương tự như chất béo nâu, các tế bào màu be có thể giúp đốt cháy chất béo hơn là lưu trữ nó.

Một lý do mà các tế bào mỡ màu be không được chọn trong các nghiên cứu trước đây về các loại chất béo trong cơ thể là do các tế bào mỡ này hoạt động ở vùng giữa các tế bào mỡ nâu và trắng,chúng có thể trông giống như các tế bào mỡ trắng cho đến khi chúng chuyển sang màu nâu.

Quá trình hóa nâu này xảy ra khi cơ thể phải chịu nhiệt độ lạnh hoặc tập thể dục thường xuyên (khi hormone irisin được tiết ra). Sau khi chất béo màu be chuyển sang màu nâu, nó bắt đầu đốt cháy lượng calo dư thừa cùng chất béo trắng giống như chất béo màu nâu.

Chất béo màu be được tìm thấy đa phần ở người lớn, chúng nằm rải rác trên cơ thể cũng như được tìm thấy trong xương quai xanh và cột sống.

2.4 Chất béo thiết yếu

Chất béo thiết yếu rất cần thiết cho cuộc sống của bạn và một cơ thể khỏe mạnh. Chất béo này được tìm thấy trong:

• Não
• Tủy xương
• Dây thần kinh
• Màng bảo vệ các cơ quan

Chất béo thiết yếu đóng một vai trò quan trọng trong việc điều hòa hormon, bao gồm các hormone kiểm soát khả năng sinh sản, hấp thụ vitamin và điều chỉnh nhiệt độ.

Theo Hội đồng Tập thể dục Hoa Kỳ , phụ nữ cần ít nhất 10 đến 13% thành phần cơ thể của họ đến từ chất béo thiết yếu để có sức khỏe tốt, trong khi nam giới cần ít nhất từ ​​2 đến 5%

2.5 Chất béo dưới da

Chất béo dưới da được coi như một loại chất béo dự trữ nhưng mức độ thấp thường nằm ở trong các nếp gấp của da và được coi là một trong những loại mỡ cơ thể có thể xác định được. Các chuyên gia thể dục sử dụng thước cặp để đo lượng mỡ dưới da như một cách ước tính tổng tỷ lệ mỡ trong cơ thể.

Chúng là sự kết hợp của các tế bào mỡ màu nâu, màu be và màu trắng. So với mỡ nội tạng, mỡ dưới da được xếp vào loại có nguy cơ thấp hơn một chút tùy thuộc vào vị trí của nó trên cơ thể. Một lượng mỡ dưới da nhất định là bình thường và khỏe mạnh, nhưng quá nhiều có thể dẫn đến mất cân bằng nồng độ hormone và độ nhạy cảm. Một nguy cơ khác là sản xuất quá mức estrogen , có thể xảy ra ở cả hai giới khi lượng mỡ dưới da được tích trữ quá nhiều. Nó làm tăng cân nhanh chóng, từ đó làm tăng nguy cơ phát triển các tình trạng sức khỏe tương tự, cũng như ung thư và bệnh tim mạch.

2.6 Chất béo nội tạng

Không giống như các loại chất béo khác trong cơ thể chất béo nội tạng được coi là nguy hiểm nhất khi chúng không nằm đúng vị trí của nó, khả năng trực tiếp gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho những người tích trữ nó quá mức.

Theo đúng như tên gọi các loại chất béo này nó có thể tự quấn quanh các cơ quan quan trọng, chẳng hạn như tim, gan, thận và ruột, chúng không gây hại khi ở khối lượng lành mạnh. Tuy nhiên, khi lượng mỡ nội tạng dư thừa sẽ rất nguy hiểm và có thể làm tăng nhanh chóng các nguy cơ về tình trạng sức khỏe như:

• Cholesterol máu
• Bệnh tiểu đường
• Bệnh tim
• Xơ vữa động mạch
• Sa sút trí tuệ (Dementia)

3. Lợi ích của chất béo trong cơ thể

3.1 Lưu trữ năng lượng trong cơ thể

Để duy trì hoạt động hàng ngày cơ thể chúng ta cần năng lượng, và một trong những lợi ích của chất béo là khi chúng ta tiêu thụ chúng ở mức lành mạnh là chúng ta nhận được đủ năng lượng cần thiết.

Nếu ăn quá nhiều chất béo, bạn sẽ có nguy cơ tích trữ thêm chất béo và mệt mỏi. Tích trữ thêm chất béo thực sự có thể khiến ruột của bạn tiết ra các hormone làm chậm phản ứng của bạn, có nghĩa là bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi hơn so với bình thường.

Tuy nhiên, nếu bạn không tiêu thụ đủ chất béo thì chắc chắn bạn sẽ bị cạn kiệt năng lượng, nhưng sự khác biệt giữa việc ăn quá nhiều chất béo và mệt mỏi là bạn sẽ không tích trữ bất kỳ năng lượng nào, và điều này có thể gây bất lợi cho sức khỏe của bạn.

3.2 Ngăn ngừa bệnh tật

Một trong những lợi ích ít được biết đến của chất béo trong cơ thể là nó có hiệu quả trong việc ngăn chặn các căn bệnh có xu hướng lây lan sang chúng ta khi hệ thống miễn dịch của chúng ta thấp.

Ngoài ra, việc duy trì một mức chất béo cơ thể khỏe mạnh có thể giúp bạn tránh khỏi những căn bệnh nguy hiểm và đe dọa tính mạng hơn như; béo phì, bệnh tim, đột quỵ và một số dạng ung thư.

3.3 Điều chỉnh nhiệt độ cơ thể

Chất béo màu nâu và màu be được cơ thể chúng ta dự trữ để đốt cháy calo cùng chất béo trắng tạo cảm giác ấm áp và do đó được xếp vào loại chất béo cơ thể lành mạnh.

Nếu không tích trữ đủ chất béo, chúng ta sẽ không thể tồn tại lâu (đặc biệt là vào mùa đông!). Chúng ta cần một mức chất béo lành mạnh đủ để điều chỉnh nhiệt độ cơ thể

3.4 Duy trì sự trao đổi chất lành mạnh

Giữ cho quá trình trao đổi chất diễn ra thuận lợi là điều cần thiết để có sức khỏe tốt, và việc quan trọng là giám sát tỉ mỉ việc lưu trữ chất béo trong cơ thể để đảm bảo hoạt động cho quá trình trên.

Khi chúng ta ăn một chế độ ăn uống cân bằng cùng với thói quen tập thể dục thường xuyên, chúng ta sẽ giảm tích trữ chất béo không lành mạnh và xây dựng các loại chất béo cơ thể lành mạnh hơn. Các kho dự trữ chất béo của chúng ta càng khỏe mạnh thì quá trình trao đổi chất của chúng ta càng trở nên nhanh hơn và hiệu quả hơn.

Điều này là do những nguồn dự trữ chất béo đó đang hỗ trợ quá trình trao đổi chất của chúng ta hơn là tích trữ nó.

Năng lượng dư thừa được lưu trữ dưới dạng chất béo, và do đó quá trình trao đổi chất của chúng ta làm việc quá sức và không thể đốt cháy nguồn năng lượng đó. Nếu chúng ta ngừng làm việc quá sức và cung cấp cho nó lượng năng lượng thích hợp để đốt cháy, nó sẽ hoạt động tốt nhất.

3.5 Tăng khả năng hấp thu vitamin

Có một tỷ lệ phần trăm chất béo trong cơ thể khỏe mạnh là rất quan trọng để hấp thụ vitamin tối ưu, đặc biệt là không phải tất cả các loại vitamin đều tan trong nước. Một lượng không nhỏ các vitamin thiết yếu hòa tan trong chất béo như (vitamin A, vitamin D, vitamin E, vitamin K), và do đó chúng được hấp thụ tốt hơn khi chúng được tiêu thụ cùng với chất béo lành mạnh

Bởi vậy, lần tới khi bạn bổ sung vitamin, hãy nhớ bổ sung chúng cùng với nguồn chất béo lành mạnh, chẳng hạn như bơ, trứng, các loại hạt, bơ đậu phộng hoặc có thể là một miếng sô cô la đen.

3.6 Cân bằng hormone

Mức độ hormone cân bằng lành mạnh là điều mà tất cả chúng ta đều mong ước, đặc biệt là chúng giúp điều chỉnh nhịp tim, sự thèm ăn, nhiệt độ, sự trao đổi chất, mức độ căng thẳng và các yếu tố quan trọng khác.

Chất béo trắng là một trong những chất béo chính kiểm soát và điều chỉnh hormone, nhưng nó cũng thường được lưu trữ với số lượng không tốt cho sức khỏe. Để đạt được những lợi ích của chất béo trong cơ thể, chúng ta chắc chắn nên theo dõi chặt chẽ lượng chất béo mà chúng ta tiêu thụ và hướng đến việc loại bỏ các kho chứa không lành mạnh trong cơ thể chúng ta. Một thực đơn với những loại thực phẩm có chứa nhiều Omega 3 là một lựa chọn lý tưởng.

3.7 Giảm nguy cơ chấn thương

Chất béo hoạt động như một tấm đệm cho xương, cơ, khớp và các cơ quan quan trọng của bạn khi được lưu trữ ở mức lành mạnh. Mỡ nội tạng cũng không nằm ngoài lợi ích này nhưng chỉ khi chúng ở mức độ hợp lý.

3.8 Điều chỉnh lượng đường trong máu

Đặc biệt, chất béo trắng rất tốt cho việc điều chỉnh lượng đường trong máu vì nó tạo ra adiponectin, từ đó góp phần điều hòa cơ bắp và gan.

Khi được kích thích, insulin có tác dụng kiểm soát lượng đường trong máu và chuyển hóa năng lượng thu được từ thức ăn thành chất béo trong cơ thể.

Nó cũng đảm bảo rằng glucose được hấp thụ bởi cơ bắp, chất béo trong cơ thể và gan để năng lượng có thể được tiêu thụ một cách thích hợp chứ không được lưu trữ dưới dạng chất béo không lành mạnh (đó là điều xảy ra khi cơ thể tiêu thụ quá nhiều thức ăn).

Khi cơ thể tiêu thụ nhiều hơn mức cần thiết, sẽ có quá nhiều glucose trong máu để sử dụng làm năng lượng và lượng dư thừa được lưu trữ dưới dạng chất béo.

Tuy nhiên, nếu bạn duy trì một lối sống lành mạnh và tiêu thụ lượng thức ăn phù hợp cho cơ thể, chất béo trắng sẽ hoạt động bình thường và giữ cho lượng đường trong máu của bạn luôn ở mức kiểm soát!

3.9 Có thể tăng cường chức năng sinh sản (chủ yếu ở giới nữ)

Một trong những lý do khiến phụ nữ khó có thể thụ thai là do nồng độ estrogen của họ quá thấp.

Khi các hormone sinh dục như estrogen và progesterone thấp, khả năng thụ thai sẽ giảm xuống và cơ hội mang thai rất mỏng. Để điều chỉnh mức độ hormone này, nên duy trì mức chất béo lành mạnh trong cơ thể thông qua tập thể dục và chế độ ăn uống lành mạnh.

Đây là một trong những lợi ích tuyệt vời của chất béo trong cơ thể, vì nếu không có một lượng đáng kể phụ nữ có thể không có kinh nguyệt, điều này đặc biệt không tốt cho sức khỏe của họ.