Tài chính là gì? Bản chất và chức năng của tài chính gồm những gì?

Tài chính là gì?

Theo Wikipedia - bách khoa toàn thư mở trực tuyến thì:

Tài chính - tiếng Anh là Finance là phạm trù kinh tế phản ánh các quan hệ phân phối của cải xã hội dưới hình thức giá trị phát sinh trong quá trình hình thành, tạo lập, phân phối các quỹ tiền tệ của các chủ thể trong nền kinh tế nhằm đạt mục tiêu của các chủ thể ở mỗi điều kiện nhất định.

Tài chính phản ánh tổng hợp những mối quan hệ kinh tế phát sinh ra trong quá trình phân phối các nguồn tài chính thông qua việc tạo lập, sử dụng những quỹ tiền tệ với mục đích đáp ứng những nhu cầu khác nhau của các chủ thể tồn tại trong đời sống xã hội.

Theo quan điểm của P.J.Drake:

• Về nghĩa hẹp, tài chính phản ánh hoạt động thu, chi tiền tệ của chính phủ
• Về nghĩa rộng hơn, tài chính phản ánh các khoản vay, cho vay ảnh hưởng đến mức cung tiền trên thị trường.

Còn theo quan điểm kinh tế học hiện đại, tài chính biểu thị vốn dưới dạng tiền tệ, ở dạng các khoản có thể vay mượn hay đóng góp vốn thông qua thị trường tài chính.

1. Công ty tài chính là gì?

Theo nội dung tại khoản 4 Điều 4 Luật Các tổ chức tín dụng 2010, tổ chức tín dụng phi ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện 01 hoặc 01 số hoạt động ngân hàng theo quy định, trừ các hoạt động nhận tiền gửi của cá nhân và cung ứng các dịch vụ thanh toán qua tài khoản của khách hàng.

Tổ chức tín dụng phi ngân hàng gồm:

• Công ty tài chính
• Công ty cho thuê tài chính
• Các tổ chức tín dụng phi ngân hàng khác.

Như vậy, có thể hiểu công ty tài chính là doanh nghiệp thuộc loại hình tổ chức tín dụng phi ngân hàng.

Căn cứ Mục 3 Chương IV Luật Các tổ chức tín dụng 2010 thì công ty tài chính được thực hiện một hoặc một số hoạt động ngân hàng như:

• Nhận tiền gửi của tổ chức
• Phát hành chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, trái phiếu để huy động vốn của tổ chức
• Vay vốn của tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính trong nước và nước ngoài theo quy định
• Cho vay trả góp, vay tiêu dùng
• Bảo lãnh ngân hàng…

2. Tài chính doanh nghiệp là gì?

Tài chính doanh nghiệp là những công cụ cũng như công việc quan trọng trong hệ thống tài chính doanh nghiệp, các hoạt động liên quan đến việc huy động, sử dụng nguồn vồn đầu tư vào tài sản trong doanh nghiệp với mục đích tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp.

Người làm tài chính doanh nghiệp dựa trên những thông tin tài chính doanh nghiệp sẽ quản lý dòng tiền phục vụ cho các hoạt động tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp.

Những công việc của tài chính doanh nghiệp có thể kể đến như báo cáo tài chính, quản lý dòng tiền, phân tích báo cáo lợi nhuận và lỗ để có thể tạo ra bảng cân đối kế toán, dòng tiền lưu chuyển trong doanh nghiệp.

3. Đầu tư tài chính là gì?

Đầu tư tài chính là việc một người sử dụng khoản tiền “nhàn rỗi” để đầu tư vào các loại như:

• Chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu
• Thị trường ngoại hối (forex)
• Bất động sản,…

Và mục đích chính là tìm kiếm thêm những khoản thu nhập.

Hiểu đơn giản thì đầu tư tài chính là hình thức "tiền đẻ ra tiền" một cách trực tiếp, tuy nhiên người đầu tư không cần phải tham gia trực tiếp các hoạt động kinh doanh hay hình thức lao động nào. Và đầu tư thường hy vọng nhận được lợi nhuận vào một thời gian dài trong tương lai.

Bản chất của tài chính là gì?

Xét về bản chất, tài chính được hiểu là các quan hệ kinh tế trong phân phối tổng sản phẩm xã hội dưới hình thức giá trị. Thông qua đó tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm đáp ứng yêu cầu tích lũy và tiêu dùng các chủ thể trong nền kinh tế.

Nhìn bề ngoài, tài chính có vẻ giống như các quỹ tiền tệ của những chủ thể trong xã hội. Nhưng tài chính không phải là tiền tệ. Tiền tệ về bản chất là đóng vai trò vật ngang giá chung trong trao đổi hàng hóa với các chức năng vốn có của nó: phương tiện để đo lường giá trị hàng hóa, phương tiện trao đổi (gồm phương tiện lưu thông và phương tiện thanh toán) và phương tiện tích lũy.

Tài chính được hiểu là sự vận động tương đối của tiền tệ thực hiện chức năng của mình, nhằm mục đích tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ trong nền kinh tế.

Bản chất của tài chính được thể hiện chi tiết thông qua các quan hệ kinh tế cơ bản trong quá trình phân phối tổng sản phẩm xã hội dưới hình thức giá trị như sau:

• Quan hệ giữa nhà nước với cơ quan, đơn vị kinh tế, dân cư.
• Quan hệ giữa tổ chức tài chính trung gian với các cơ quan, tổ chức kinh tế phi tài chính, dân cư.
• Quan hệ giữa các cơ quan, đơn vị kinh tế, dân cư với nhau và các quan hệ kinh tế trong nội bộ các chủ thể đó.
• Quan hệ giữa các quốc gia với nhau trên thế giới…

Các mối quan hệ trong tài chính là gì?

Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong doanh nghiệp, tài chính còn thiết lập nên những mối quan hệ gắn liền với quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ của doanh nghiệp. Đây là các quan hệ kinh tế chủ yếu, bao gồm:

Mối quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với ngân sách nhà nước

• Trong mối quan hệ này, Nhà nước giữ vai trò cấp phát, hỗ trợ vốn và góp vốn cổ phần cho doanh nghiệp hoạt động (đối với các doanh nghiệp nhà nước) theo những nguyên tắc và phương thức nhất định để tiến hành sản xuất kinh doanh và phân chia lợi nhuận.
• Đồng thời, mối quan hệ tài chính này cũng phản ánh những quan hệ kinh tế dưới hình thức giá trị phát sinh thông qua các khoản thuế mà doanh nghiệp có nghĩa vụ phải nộp cho ngân sách Nhà nước theo quy định.

Mối quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với thị trường tài chính

Mối quan hệ này thể hiện trong việc tài trợ các nhu cầu vốn của doanh nghiệp. Đối với thị trường tiền tệ thông qua hệ thống ngân hàng, các doanh nghiệp có nhu cầu vốn ngắn hạn khi xét duyệt đủ điều kiện sẽ nhận được các khoản vay từ phía ngân hàng với cam kết doanh nghiệp phải hoàn trả vốn vay và nộp đủ tiền lãi khi đến hạn.

Với thị trường vốn, thông qua hệ thống các tổ chức tài chính trung gian khác, doanh nghiệp có thể tìm kiếm các nguồn tài trợ khác để đáp ứng nhu cầu vốn dài hạn thông qua cách phát hành chứng khoán. Ngược lại, các doanh nghiệp phải trả đủ mọi khoản lãi cho các chủ thể tham gia đầu tư vào doanh nghiệp bằng một khoản tiền cố định hoặc xét theo khả năng kinh doanh của doanh nghiệp.

Thông qua thị trường tài chính, các doanh nghiệp có khoản tiền nhàn rỗi cũng có thể đầu tư bằng cách kí gửi vào hệ thống ngân hàng hoặc đầu tư vào chứng khoán.

Mối quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với các thị trường khác

Trong nền kinh tế quốc dân hiện nay, tài chính còn thiết lập mối quan hệ giữa doanh nghiệp với các thị trường khác như thị trường hàng hóa, dịch vụ, thị trường sức lao động,..

Để đầu tư cho hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả, các doanh nghiệp phải sử dụng vốn để mua sắm vật tư, trang thiết bị, trả lương cho người lao động, chi trả các khoản phí dịch vụ.

Đồng thời, thông qua việc khảo sát thị trường, doanh nghiệp xác định nhu cầu thị trường về các sản phẩm và dịch vụ mà doanh nghiệp cung ứng. Từ đó, làm cơ sở hoạch định ngân sách đầu tư, kế hoạch phát triển, tiếp thị… nhằm đảm bảo cho sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp luôn thỏa mãn thị yếu của khách hàng.

Mối quan hệ tài chính trong nội bộ doanh nghiệp

Mối quan hệ này được thể hiện cụ thể thông qua việc:

• Chi trả tiền lương, tiền công cho công nhân viên, người lao động và thực hiện các khoản tiền thưởng, tiền phạt kèm theo
• Thanh toán tài chính giữa các bộ phận trong doanh nghiệp
• Phân phối lợi nhuận nhận được sau thuế của doanh nghiệp
• Phân chia lợi tức cho các cổ đông
• Hình thành các quỹ của doanh nghiệp

Vai trò của tài chính thế nào?

Tài chính có 2 vai trò cơ bản như sau:

1. Là công cụ phân phối sản phẩm quốc dân

• Thông qua quá trình phân phối lần đầu và phân phối lại của tài chính hình thành nên quỹ tiền tệ cho các khâu của hệ thống tài chính.
• Các quỹ tiền tệ được sử dụng để thực hiện mục tiêu của các chủ thể trong xã hội.

2. Là công cụ quản lý điều tiết vĩ mô nền kinh tế

Tài chính điều tiết vĩ mô nền kinh tế bằng cách:

• Tác động đến các quan hệ kinh tế vận động theo định hướng của Nhà nước
• Hướng dẫn hoạt động sản xuất - kinh doanh của các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế - xã hội phù hợp với chính sách kinh tế của Nhà nước
• Kiểm soát, điều chỉnh các mối quan hệ kinh tế thích ứng với những biến động của nền kinh tế.

Chức năng của tài chính gồm những gì?

Tài chính được xem là một trong những yếu tố cốt lõi quyết định đến sự phát triển của các chủ thể trong nền kinh tế. Vậy chức năng của tài chính là gì? Tại sao nó lại đảm nhiệm vai trò quan trọng như vậy? Câu trả lời được thể hiện qua 3 chức năng cơ bản của tài chính, cụ thể:

1. Chức năng giám sát

• Chức năng này đóng vai trò kiểm tra sự vận động của các nguồn tài chính xuất hiện trong quá trình tạo lập và sử dụng quỹ tiền tệ
• Con người có thể kiểm tra, điều chỉnh được quá trình phân phối tổng sản phẩm xã hội trong hình thức giá trị nhờ chức năng giám sát. Ngoài ra còn kiểm tra được chế độ tài chính do Nhà nước ban hành…

2. Chức năng phân phối

• Chức năng phân phối qua tài chính là việc phân phối tổng sản phẩm xã hội dưới hình thức giá trị. Thông qua chức năng này, những quỹ tiền tệ tập trung và không tập trung được hình thành và sử dụng với các mục đích nhất định. 
• Phân phối thông qua tài chính bao gồm cả quá trình phân phối lần đầu (sự phân phối tổng sản phẩm xã hội cho các chủ thể tham gia vào quá trình sản xuất vật chất và dịch vụ) và quá trình phân phối lại (quá trình tiếp tục phân phối những phần thu nhập cơ bản, những quỹ tiền tệ đã được hình thành trong quá trình phân phối lần đầu ra phạm vi rộng hơn).

3. Chức năng huy động

• Đây là chức năng tạo lập nguồn tài chính, thể hiện khả năng tổ chức, khai thác nguồn tài chính nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển nền kinh tế. Việc huy động vốn phải tuân theo cơ chế thị trường, quan hệ cung cầu…

Tài chính vốn là một khái niệm trừu tượng và không phải ai cũng hiểu rõ được bản chất. Hy vọng từ những chia sẻ của Reviews365 trên đây, các bạn đã hiểu rõ tài chính là gì và nắm được bản chất, vai trò, chức năng cơ bản của Tài chính.